День: 14 ноября 2022

Читаем и обсуждаем

Великолепный маляр («Приключения Тома Сойера » )

Упражнение 1.Составь предложения и запиши связный текст:

Олины гладиолусы

1. Разводит, Оля, гладиолусы
2. вскопала, она, грядку, и, посадила, цветов, рассаду
3. лето, всё, она, цветы, поливала, выпалывала, траву, сорную
4. распустились, в, августе, цветы, пышные

Оля разводит гладиолусы. Она вскопала грядку и посадила рассаду цветов. Всё лето она поливала цветы, выпалывала сорную траву. В августе распустились пышные цветы.

Упражнение 2 Прочитайте предложения, вставьте подходящие по смыслу слова.

В ночном небе ярко сверкают звёзды.

Стая крикливых журавлей пронеслась над полем.

Осенью на приусадебном участке дети собрали хороший урожай.

Я с другом  прочитал интересный детектив.

На уроке русского языка мы писали сочинение.

Слова для справок: урок, небо, участок, поле, друг.

Упражнение 3 .Допишите окончания.

Зимой на улице шёл сильный снегопад.

Метель понеслась и закружилась в снежном вальсе.

Могучий лось тяжело пробирался по высокой густой траве.

Белым снегом занесло все лесные тропинки .

Ծերունի մի դերվիշ՝ ճակատն արևառ, եկավ եգիպտական անապատը, որ մեծ Սֆինքսից հարցումներ անե՝ երջանկության խորհուրդը իմանալու համար:

Անապատի դեղին լռության մեջ բազմել էր հինավուրց Սֆինքսը՝ անդորր ու աներեր. նրա անթարթ աչքերը ժամանակի խորքերից նայում էին խորհրդավոր հեռուները:

Եկավ դերվիշը, արձանացավ Սֆինքսի առջև, եղեգնի երկարուն ցուպը

խրեց այրվող ավազի մեջ. խոհուն աչքերը մռայլ ճակատի տակից հառեց

նրա աչքերին ու ասաց.

-Եկել եմ մոտդ համայն աշխարհի բոլոր ծայրերից. բոլոր ծայրերից հարցումն եմ արել իմանալու թե՝ ի՞նչ է երջանկությունը, ո՞րն է նրա իմաստը… Եվ մնացել եմ անպատասխան:

Գալիս եմ այժմ նվիրական Սինայի ժայռեղեն գագաթից, ուր Մովսեսը

պատգամներ առավ, հարցումն եմ արել անխոս բարձունքից… Եվ մնացել եմ

անպատասխան:

Քայլել եմ Նեղոսն ի վեր, տատասկները խոցել են սրունքներս և արևը կիզել է ալեհեր ճակատս. և հասել եմ քո դռանը: Ա՛րդ, բա՜ց քո շրթունքը՝ հավիտյան գոցված աշխարհի համար, և քո իմաստուն, քո անվրդով աչքերով, ինչ որ տեսել եմ դարերի շեղջում, ասա՛, հայտնի՛ր, հարցնում եմ՝ ի՞նչ է մարդկային կյանքի երջանկությունը:

Մարդս խանձուրներից մինչև գերեզման անպարտելի հույսերով ձգտում է երջանկության, սակայն առանց իմանալու՝ թե ի՞նչ է այն: Ասա՛, հայտնի՛ր ինձ, և ես կմտնեմ խրճիթից խրճիթ, ապարանքից ապարանք. և հարավին, նույնպես հյուսիսին, և արևելքին, նույնպես արևմուտքին բարձրաբարբառ կպատգամեմ քո հայտնությունը երջանկության իմաստի մասին…

Եվ լռությունը մեծ անապատի՝ ծերուկ դերվիշի հարցումից հետո նորից ծանրացավ, և հինավուրց Սֆինքսը նորից նայում էր անթարթ՝ անեզր հեռուն: Անցան օրեր, անցան գիշերներ, և դերվիշը, անքուն ու կանգուն, արձանացած նրա առջև, ակնապիշ սպասում էր պատասխանի, և պատասխան չկար:

Եվ երբ անցան օրեր ու գիշերներ, դերվիշը դարձյալ հարցում արավ, և նորից լռությունը մեծ անապատի ծերուկ դերվիշի հարցումից հետո թանձրացավ ու ծանրացավ:

Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված՝ նորից հարցում արավ դերվիշը, և նրա աղաչող ձայնը հնչում էր ամբողջ մարդկության հոգու խորքերից: Եվ երբ լռեց դերվիշը, Սֆինքսը աչքերը բևեռեց դերվիշի աչքերին, և ահա՛ շարժվեցին նրա հավերժալուռ շրթունքները, և անապատի ձայնով պատասխանեց նա.

«Ո՛վ մարդ, արյունի ծնունդ և կրքի ծարավ: Երջանկության իմաստը դու անկարող ես ըմբռնել, քո զգացող գոյությունը չարժե իր ձգտումին, և ո՛չ մի նպատակ չարժե, որ նրան ըղձաս:

Սակայն ես ասում եմ քեզ և հավիտյան լռում, գնա՛, և այսուհետ մի՛ վրդովիր իմ երջանկավետ անդորրը:

Գնա՛ և պատգամիր աշխարհին հանուր՝ հարավին, նույնպես հյուսիսին, արևելքին, նո՛ւյնպես արևմուտքին՝ երջանկության իմաստը – չպետք է զգալ, չպետք է խորհել, չպետք է կամենալ, այլ միայն քարանա՜լ, քարանա՜լ, քարանա՜լ…»:

Եվ նորից քարացան հինավուրց Սֆինքսի շրթունքները, և նա՝ հավերժորեն անխռով և անվրդով սևեռեց իր անքթիթ աչքերը դեպի անծայրածիր հեռուները, և նորից խորասուզվեց ծով-հանգստի մեջ:

Եվ անապատի անհուն լռությունը թանձրացավ ու ծանրացավ նորից…

Հեղինակ՝ Իսահակյան

Առաջադրանքներ՝

1. Բացատրի՛ր բառեը, կարող ես օգտվել էլ. բառարանից: 

Դերվիշ — մահմեդականների թափառական կրոնավոր

բազմել – հանդիսավոր նստել

աներեր – չերերացող

ցուպ – ձեռնափայտ

տատասկներ – փշեր

կիզել – այրել

գոցել – փակել

խանձարուր – բարուր

բարձրաբարբառ – բարձր ձայնով

ակնապիշ – անթարթ

բարկ – թեժ

ըղձալ – ցանկանալ

անքթիթ – ակնդետ։ 

2. Առանձնացրո՛ւ բառեր, արտահայտություններ, որոնք անհասկանալի են,  բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ 

Սֆինքս – հին Եգիպտոսում՝ մարդկային գլխով առյուծի քարե քանդակ։

3. Նշված արտահայտությունները փոխարինիր համարժեք այլ արտահայտություններով:

Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված ՝ նորից հարցում արավ դերվիշը, և նրա աղաչող

ձայնը հնչում էր ամբողջ մարդկության  հոգու խորքերից: 

Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված ՝ նորից հարցրեց դերվիշը, և նրա աղաչող

ձայնը հնչում էր դարերի խորքերից։ 

4. Բնութագրի՛ր և նկարագրի՛ր դերվիշին:

Դերվիշը բարի, մարդասեր, համառ և բարեսիրտ մարդ էր, որը ուզում էր մարդկությանը երջանկության իմաստը նվիրել։

5. Նորից կարդա՛ Սֆինքսի պատասխանը և գրավոր բացատրի՛, թե ինչ էր ուզում ասել:

«Ո՛վ մարդ, արյունի ծնունդ և կրքի ծարավ: Երջանկության իմաստը դու անկարող ես ըմբռնել, քո զգացող գոյությունը չարժե իր ձգտումին, և ո՛չ մի նպատակ չարժե, որ նրան ըղձաս:

Սակայն ես ասում եմ քեզ և հավիտյան լռում, գնա՛, և այսուհետ մի՛ վրդովիր իմ երջանկավետ անդորրը:

Գնա՛ և պատգամիր աշխարհին հանուր՝ հարավին, նույնպես հյուսիսին, արևելքին, նո՛ւյնպես արևմուտքին՝ երջանկության իմաստը – չպետք է զգալ, չպետք է խորհել, չպետք է կամենալ, այլ միայն քարանա՜լ, քարանա՜լ, քարանա՜լ…»:

Իմ կարծիքով Սֆինքսը գտել էր իր երջանկության իմասը և այն քարանալու մեջ էր։ Իմաստը այն էր, որ Սֆինքսը ուզում մարդկանք փոխանցել, որ երջանկության իմաստը ոչ թե զգալու ու կամենալու մեջ է այլ ապրելու։

6. Ի՞նչ է երջանկությունը : Ներկայացրո՛ւ մտքերդ: 

Իմ կարծիքով ամեն մարդ ունի իր երջանկության բանալին։ Մեկ իրեն երջանիկ է զգում գումար ունենալուց, մյուսը բարցր դիրք ունենալուց, մեկը աշխատանքով է երջանկանում, մեկը հանգստով։

7. Տեքստից դուրս գրի՛ր հոգնակի թվով գործածված երեք բառ: 

Հարցումներ, տատասկներ, խանձուրներ։

8. Տեքստից դուրս գրի՛ր քեզ դուր եկած նկարագրությունը: 

Քայլել եմ Նեղոսն ի վեր, տատասկները խոցել են սրունքներս և արևը կիզել է ալեհեր ճակատս. և հասել եմ քո դռանը: Ա՛րդ, բա՜ց քո շրթունքը՝ հավիտյան գոցված աշխարհի համար, և քո իմաստուն, քո անվրդով աչքերով, ինչ որ տեսել եմ դարերի շեղջում, ասա՛, հայտնի՛ր, հարցնում եմ՝ ի՞նչ է մարդկային կյանքի երջանկությունը:

418. Գրե՛ք հետևյալ թվերը.

բ) նվազման կարգով.

–11, –3, –7, 12, 4, –8, –17, –30, 1, 0, 13։

13, 12, 4, 1, 0, — 3, — 7, — 8, — 11, — 17, — 30:

419. Աստղանիշի փոխարեն գրե՛ք այնպիսի ամբողջ թիվ, որի դեպքում կստացվի ճիշտ անհավասարություն.

բ) –7< -6 < –3,

դ) –1 < 0 < 1,

զ) –4 > -5 > –6,

ը) –30 > -32 > –40,

420. Ամբողջ թվերի շարքում ո՞ր երկու թվերի հարևանությամբ է գտնվում տրված թիվը.

ա) 8 < 9 < 10

բ) -1 < 0 < 1

գ) 0 < 1 < 2

դ) -3 < -2 < -1

ե) -8 < -7 < -6

զ) -101 < –100 < -99

է) -201 < –200 < -199

ը) -353 < –352 < -351:

434. Երկու թվերի գումարը 18 է։ Եթե ավելի մեծ թվից հանենք նրա 7/8 մասը, ապա կստանանք ավելի փոքր թիվը։ Գտե՛ք այդ թվերը։

Լուծում

Պատ․՝ 16 և 2 թվերը։

417. Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.

ա) a ամբողջ թիվը 3-ից մեծ է։ Արդյոք այն անպայման դրակա՞ն է։

Պատ․՝ Այո։

բ) b ամբողջ թիվը 3-ից փոքր է։ Արդյոք այն անպայման բացասակա՞ն է։

Պատ․՝ Ոչ։

գ) c ամբողջ թիվը 0-ից փոքր է։ Ճի՞շտ է արդյոք, որ այն բացասական է։

Պատ․՝ Այո:

դ) d ամբողջ թիվը –1-ից մեծ է։ Ճի՞շտ է արդյոք, որ այն դրական է։

Պատ․՝ Ոչ։

ե) e ամբողջ թիվը –5-ից փոքր է։ Արդյոք այն անպայման բացասակա՞ն է։

Պատ․՝ Այո։

զ) f ամբողջ թիվը 1-ից փոքր է։ Արդյոք այն անպայման բացասակա՞ն է։

Պատ․՝ Ոչ։

418. Գրե՛ք հետևյալ թվերը`

 ա) աճման կարգով.

31, –1, – 7, –1, 0, –11, 24, 7, – 2 ,–6,

-11, — 7, — 6  — 2, — 1, — 1, 0, 7, 24, 31:

419. Աստղանիշի փոխարեն գրե՛ք այնպիսի ամբողջ թիվ, որի դեպքում կստացվի ճիշտ անհավասարություն.

ա) –4 < — 2 < 0,

գ) –19 < — 16 < –14

ե) 8 > 0 > –1,

է) 1 > — 1 > –2,

թ) –100 > -101 > – 102։

420. Ամբողջ թվերի շարքում ո՞ր երկու թվերի հարևանությամբ է գտնվում տրված թիվը.

ա), —  8,< 9 < 10

գ)  0 < 1 < 2

ե)  — 6 < — 7 < — 8

է) – 199 < — 200 < — 201:

433. Որքա՞ն է գնացքի արագությունը, եթե այն 9 ժամում անցել է 180 կմ-ով ավելի, քան 6 ժամում։

Լուծում

1. 9 – 6 = 3
2. 180 : 3 = 60 կմ/ժ – 1 ժամում

Պատ․՝ 60 կմ/ժ։