Մայրենի

«Աշունը ճապոնական պոեզիայում» 16.11.2022

Ա՜խ, եթե աշնան քամին

Այնքան թափված տերևներ բերեր,

Որպեսզի տաքացներ բուխարին…

*  *  *

Փոթորկում է աշնան քամին…

Ուր-որ է կսրբի երկնքից

Նոր ծնված լուսնին…

*  *  *

Աշնանային լուսինը

Կապույտ երկնքում

Սոճի է նկարում տուշով…

*  *  *

Օ՜ թխկենու տերևներ…

Դուք չվող թռչունների

Թևերն եք այրում…

*  *  *

Աշնան լուսին…

Ա՜խ, եթե ես վերստին կարենայի ծնվել

Իբրև բլրի գագաթին աճող սոճի…

*  *  *

Ինչպե՜ս է սուլում աշնան քամին…

Այն ժամանակ միայն կհասկանաք իմ տողերը,

Երբ գիշերեք բաց դաշտում…

*  *  *

Աշնանն էլ է ցանկանում ապրել այս թիթեռնիկը…

Տե՛ս, խմում է անհագ

Խրիզանթեմի վրա հայտնված ցողը…

*  *  *

Թառամեցին աշնանը ծաղիկները…

Թափվում ու ցրվում են սերմերը,

Ասես արցունքներ լինեն…

*  *  *

Ծանրումեծ քայլերն է փոխում կռունկը

Նոր հնձված հասկերի վրայով…

Աշուն է գյուղում…

*  *  *

Ամայի հեռվում կարմիր-կարմիր արև…

Բայց աշնան քամին

Սառնություն է շնչում անխնա…

*  *  *

Այլևս երբեք նա թիթեռ չի դառնա…

Զուր դողում է թրթուրը

Աշնան քամուց…

*  *  *

Տերևները թափվել են արդեն…

Ողջ աշխարհը միագույն է,

Միայն քամին է գվվում…

*  *  *

Այգում ծառեր են տնկել…

Նրանց ոգեշնչելու համար

Կամացուկ շշնջում է աշնան քամին…

*  *  *

Սառնաշունչ փոթորկին հագեցնելու համար բույրով

Ուշ աշնանը կրկին

Բացվել են ծաղիկները…

*  *  *

Ամպը կախվել է արևի վրա…

Շեղակի թռչում են ահա

Չվող հավքերը…

*  *  *

Ընկերների զրույցը

Հեռու է վանել և ջախջախել է

Աշնան մառախուղը…

*  *  *

Ինչո՞ւ ես այս աշնանը

Այսպես ուժգին զգացի ծերությունը…

Ամպեր և թռչուններ…

*  *  *

Տերևն ընկնում է տերևի վրա…

Թափվել է ամեն բան

Եվ անձրևն ապտակում է անձրևին…

*  *  *

Աշնանային փոթորկի պոռթկում…

Ինչպե՜ս է դողում ու թրթռում

Բաղեղի յուրաքանչյուր տերևը…

Հայկուն կամ հոքքուն 14-րդ դարում ճապոնական պոեզիայում սկզբնավորված  բանաստեղծական ժանր է: Դասական հայկուն բաղկացած էր 17 վանկից: Հայկուի մեջ պարտադիր պետք է նշվեր տարվա եղանակը, այսինքն՝ այն կարելի է բանաստեղծության եղանակային ժանր համարել: 

Իմ Բանաստեղծությունը՝

Աշնանային քամի՛

Մի ոռնա գազանի պես ու վախեցրու մեզ,

Այլ բեր մեզանից հեռու գտնվող մեր սիրելիների ձայները

Ու երջանկացրու մեզ։

Մայրենի

«Զրույց գեղեցիկի մասին» 16.11.2022

Ժամանակով մեր հարուստ Անի քաղաքում մի շատ ունևոր իշխան էր ապրում։ Մեծամեծ կալվածների և անհուն գանձերի տեր` նա ուներ միայն մի դուստր, մի չքնաղ էակ, որ երբ դուրս էր գալիս հորապարանքիքարե պատշգամբը` ասես արև էր ծագում ամպի միջից, իսկ երբ ելնում էր փողոց` տաճար գնալու կամ զբոսնելու, ամենքը` մեծ թե փոքր, մարդ թե կին, ակամա կանգ էին առնում և, ամեն ինչ մոռացած, նայում նրան…

Սակայն փառասեր հայրը` այդ հարուստ իշխանը, դրանով չէր գոհանում. ցանկանում էր, որ իր դուստրն ավելի գեղեցիկ ու չքնաղ երևա, որ ոչ մի իշխանուհի և ոչ մի հոգեղեն չկարողանա մրցել նրա հետ, ու այդ նպատակով նա Բյուզանդիայից բերում էր դստեր համար պես-պես զարդեր, կերպաս հագուստներ, գլխանոցներ՝ արծաթ ու ոսկի թելերով բանված… կանչում էր կարող ու հարդարող վարպետուհիներ, որ հագցնեն իր դստեր, որ զուգեն-զարդարեն նրան մեծագին քարերով՝ զմրուխտով, մարգարիտներով, գոհարներով…

Ապա կանչում էրաշխարհ տեսած, բանիմաց ու ճաշակով մարդիկ, որ տեսնեն իր դստեր գեղեցկությունը, հիացումի խոսք ասեն և գոհացնեն իր փառասեր հոգին… Եվ նրանցից ոմանք, իրոք, իշխանինշողոքորթելու համար, գովաբանում էին նրա ճաշակը, նրա դստեր գեղեցկությունը, հասակը, արդուզարդը. ոմանք խորհուրդ էին տալիս միմանյակիփոխարեն նրա պարանոցին կապել երկուսը, անգամ երեքը, իսկ սև գիշերագինդերի փոխարեն ականջներից կախել ադամանդակուռ ոսկե օղեր, որ իրենց փայլով ուցոլքովծիածանեն նրա դեմքի շուրջը` իշխանադստեր գեղեցկությունն առավել շքեղ դարձնելու։

Լսում էր իշխանը հրավիրյալներին և սիրով կատարում նրանց խորհուրդները` հագցնում էր դստերը նոր մետաքսյա հագուստներ, պարանոցին կապում էր գոհարազարդ ու մարգարտաշար մանյակներ, ականջներից կախում էրհրացոլադամանդե օղեր, գլխին դնում էր շողշողուն ակնաքարերով գլխանոց կամ արևափայլ հերկալներ։ Բայց իշխանին դարձյալ չէին գոհացնում այդ ամենը. նրան թվում էր, թետակավինքիչ էպճնվածիր դուստրը, թե նրա գեղեցկությունը ցուցադրելու համար պետք են ավելի ճոխհանդերձներու շքեղ զարդեր։

Ու ահա մի օր այս փառամոլ իշխանը կանչում է Տրդատ ճարտարապետին, այն բազմափորձ ու հմուտ մարդուն, որ կառուցել էր Անիի գեղեցիկ տաճարներն ու ապարանքները. այն մեծ արվեստագետին, որիհամբավըթնդում էր ողջ Բյուզանդիայում… կանչում է իր ապարանքն ու ասում.

— Ճարտարապետ եղբայր, խնդրում եմ, տուր ինձ խորհուրդ, թե ինչպե՞ս հագցնեմ ու զուգեմ իմ դստեր, որ նրա գեղեցկությունն երևա առավել լավ։

Ասում է ու հրամայում սպասուհիներին, որ բոլոր հագուստները հերթով հագցնեն իր դստեր, զուգեն նրան բոլորակնակուռ զարդերով…

Եվ, ամեն մի հանդերձից ու զարդից հետո, հարցնում է.

— Ինչպե՞ս է, ճարտարապետ եղբայր։

Եվ Տրդատն ամեն անգամ օրորում է ալեհեր գլուխը.

— Ոչ, իշխան, հանեցե՛ք, վերցրե՛ք…

Եվ երբ վերցնում են բոլոր զարդերն ուպաճուճանքները, և իշխանադուստրը մնում է միայն մի պարզ հագուստով, որի տակից երևում են նրասլացիկմարմնի համաչափ գծերն ու ներդաշնակությունը, իսկ գլուխն ու ականջներն ազատվում են մեծագին ակնաքարերից, օղերից, մեծ Տրդատն ասում է.

— Այսպե՛ս, միայն այսպես…

— Ուրե՞՜մն,— զարմանում է իշխանը։

— Գեղեցիկը, իշխան, կարիք չունի զարդի…

Առաջադրանքներ՝

Բացատրի՛ր անհասկանալի բառերը բառարանի օգնությամբ:

Ունևոր — հարուստ

էակ — մարդ, գոյություն

փառասեր — փառատենչ

մանյակ — վզնոց

գոհարազարդ — գոհարապատ

հրացոլ — հրի նման ցոլացող

հերկալ — մազակալ:

Ո՞րն է գեղեցիկը իշխանի պատկերացմամբ:

Իշխանի համար գեղեցկությունը շքեղությունն է։ Այն մարդը ով ունի գեղեցիկ հագուստ և շատ զարդեր իշխանի համար գեղեցիկ է։

Ո՞րն է  գեղեցիկը Տրդատի պատկերացմամամբ:

Տրդատի կարծիքով գեղեցկությունը զարդարանքի կարիք չունի։

Քո պատկերացմամբ ո՞րն է գեղեցիկը:

Իմ կարծիքով այն ինչ աչքին հաճելի է, դա գեղեցիկ է։ Գեղեցկությունը ներկայացման կարիք չունի, այն միանգամից աչքդ շոյում է։

Մաթեմատիկա

Մաթեմատիկա 16.11.2022

445.Կոորդինատային ուղղի վրա նշված են կետեր.

A (-5)

B (-3)

C (-2)

D (1)

E (4)

F (6)

448. Կոորդինատային ուղղի վրա նշե՛ք –7, –5, –2, 0, +1, +4, +8, +10 թվերին համապատասխանող կետերը։

455. Ո՞րն է ամենամեծ բացասական ամբողջ թիվը։

Պատ․՝ — 1 — ը։

457. Գոյություն ունե՞ն արդյոք ամենափոքր բացասական և ամենամեծ դրական թվեր։

Պատ․՝ ոչ, գոյություն չունեն ամենափոքր բացասական և ամենամեծ դրական թվեր։

459. Ասե՛ք այն երեք հաջորդական ամբողջ թվերը, որոնցից՝


ա) ամենափոքրը –7-ն է,

Պատ․՝ -6, -5, -4:

բ) ամենամեծը –5-ն է։

Պատ․՝ -6, -7, -8:

Մաթեմատիկա

Դասարանական աշխատանք մաթեմ 16.11.2022

442. Ի՞նչ թվերի են համապատասխանում այն կետերը, որոնք գտնվում են՝


ա) կոորդինատների սկզբից աջ,

Պատ․՝ դրական։

բ) կոորդինատների սկզբից ձախ։

Պատ․՝ բացասական։

444. Ի՞նչ կոորդինատ կունենա այն կետը, որն ունի՝


ա) կոորդինատների սկզբից երեք միավոր հեռավորություն դրական ուղղությամբ,

Պատ․՝ 3 — ն է։


բ) կոորդինատների սկզբից հինգ միավոր հեռավորություն բացասական ուղղությամբ

Պատ․՝ – 5 — ն է։

446. Գրե՛ք տառերով նշանակված կետերի կոորդինատները․

Ա)

E (-9)


F (-8)


G (-6)


K (-3)


A (+1)


B (+4)


C (+7)


D (+9)

Բ)

A (-10)

B (-7)

C (-4)

D (-2)

E (-1)

O (0)

F (+3)

G (+5)

K (+8)

456. Որո՞նք են ամենամեծ և ամենափոքր երկնիշ բացասական ամբողջ թվերը:

Պատ․՝ ամենամեծ- -10, իսկ ամենափոքր- -99։

458. Գրե՛ք ստորև բերված նախադասությունները՝ օգտագործելով + և – նշանները.


ա) Գիշերը օդի ջերմաստիճանը եղել է զրոյից –8 ցածր, իսկ ցերեկը՝ զրոյից –2 բարձր։


բ) Մակընթացության ժամանակ ջրի մակարդակը եղել է 0 նշագծից + 3 1/5 մ — ով բարձր, իսկ տեղատվության ժամանակ՝ — 2 1/10 մ — ով ցածր։


գ) Մեխիկո քաղաքը գտնվում է ծովի մակերևույթից + 2240 մ բարձրության վրա, իսկ Աստրախան քաղաքը՝ ծովի մակերևույթից — 25 մ ցածր։