День: 17 марта 2025

Գիշերն ամբողջ հիվանդ, խելագար,
Ես երազեցի արևի մասին։
Շուրջս ո՛չ մի ձայն ու շշուկ չկար ―
Գունատ էր շուրջս՝ գիշեր ու լուսին։

Ես երազեցի արևի ոսկին,
Տենչացի նրա հրաշքը խնդուն՝
Ուզեցի սիրել շշուկն իմաստուն՝
Արևանման, արնավառ խոսքի, ―

Բայց շուրջս այնպես գունատ էր, տկար ―
Խոսքեր չկային, ու արև չկար․․․

1. Անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։ 

Արնավառ – արյան պես կարմիր

2. Մեկնաբանի՛ր արևանման խոսք և արնավառ խոսք բառակապակցությունները։

Արևանման խոսք նշանակում է պայծառ, լավ, ջերմ խոսք, որը հույս ու լույս է տալիս։ Արնավառ խոսք նշանակում է ուժեղ, կրակոտ, ազդող խոսք, որը կյանք է տալիս։

3. Ցույց տուր բանաստեղծության մեջ եղած հակադրությունը։

Բանաստեղծությունը ցույց է տալիս մթության ու լույսի հակադրությունը։ Խոսվում է գիշերվա, խավարի, տկարության մասին, իսկ մյուս կողմից՝ արևի, լույսի, կյանքի մասին։ Պոետը ուզում է արև ու խոսքեր, բայց շուրջը միայն մթություն է։

4. Վերնագրի՛ր բանաստեղծությունը։

«Խավար ու արև»

Քամին

Քամին,
Աշնան քամին
Թռցնում է դեղին նժույգները իրա:

Ինչ-որ մի տեղ հիմա
Հավաքել է ի մի
Ու փչում է աշնան հոգեվարքի ժամին
Իր ահռելի հոգին մի վիթխարի բերան:

Քամին,
Աշնան քամին
Հռնդում է հիմա.
Փոշու հսկա դեզեր փախցընում են իրար
Սարսափահար դարձած նախիրների նման:

Քամին,
Աշնան քամին…
Քաղաքը գորշ ու մութ:
Ամեն անցորդ դեղին զառանցանք է հիմի՛,
Որ իրիկվա մեգին երազվել է քամուն:

Փողոցները երկար,
Ու ձանձրալի, աշնան անձր—ների նման,
Փողոցները, որ կան,
Փողոցների ներկան,
Փողոցները` դաժան, անհրապույր, չարկամ, —
Որքան, որքան, որքան ահավոր են հիմա:

Քամին,
Աշնան քամին
Մոլորվել է այստեղ.
Մահվան սարսուռ առած վիրավոր է նա մի:
Ու կարող է հիմա ամեն արգելք քանդել
Քամին,
Աշնան քամին…

Հռնդում է,
Փնչում,
Ահեղացունց ցնցում ցուցանակները չոր.
Զրնգում են ահից պատուհաններն հնչուն,
Ու թռչում է քամին, — երկաթաթ— թռչուն, —
Զարհուրելի, զազիր փողոցների միջով…

Խելապտույտ, անմարդ փողոցներում կորած,
Զարհուրելի ոխով ու զայրույթով իրա,
Որպես ոսոխ տեսած մի վիթխարի հովազ,
Հայացքներում‘ փոշի — արնամուժ ավազ, —
Քամին, աշնան քամին հարձակվում է ահա
Անօգնական կքած բուլվարների վրա:

Օ, բուլվարի հիվանդ ծառերը որբ ու խենթ,
Ցնցոտիներ հագած պառավների նման, —
Ծվատում են նրանք դեղին մազերն իրենց,
Գլուխները ցնցում ու մորմոքում հիմա:

Ծառերը ծեր, հիվանդ,
Ծառերը ծուռ ու չոր,
Մուրացկանի նման ծառերը խեղճ ու մերկ.
Քամին ծեծում է ծեր գլուխները նրանց
Ու ճչում է մահվան չարագուշակ ճչով, —
Երբեք,
Երբեք,
Երբեք…

Օ, գթացեք հիմա.
Այդ ծառերին` խաչված բուլվարներին ամա,
Օ, փրկեցե՛ք նրանց հարվածներից քամու,
Որ բերում է նրանց մահվան մորմոք ու մահ:

Օ, գթացե՛ք հիմա.
Լսեք, լսեք, լսեք. —
Այս ահռելի, դաժան հոգեվարքի ժամին`
Պիտի դառնա, որ ձեր հոգինե՛րը խուժե —
Քամին,
Աշնան քամին…

1. Դո՛ւրս գրիր այն հատվածները, որոնք բնութագրում են աշնան քամին։

Քամին, Աշնան քամին Թռցնում է դեղին նժույգները իրա:

Քամին, Աշնան քամին Հռնդում է հիմա:

Մահվան սարսուռ առած վիրավոր է նա մի:

Հռնդում է, Փնչում, Ահեղացունց ցնցում ցուցանակները չոր:

Զարհուրելի, զազիր փողոցների միջով…:

Քամին, աշնան քամին հարձակվում է ահա Անօգնական կքած բուլվարների վրա:

2. Դո՛ւրս գրիր այն հատվածները, որոնք նկարագրում են աշնան քամին։

Հռնդում է հիմա. Փոշու հսկա դեզեր փախցնում են իրար:

Ամեն անցորդ դեղին զառանցանք է հիմի՛, Որ իրիկվա մեգին երազվել է քամուն:

Քամին ծեծում է ծեր գլուխները նրանց Ու ճչում է մահվան չարագուշակ ճչով:

Ծվատում են նրանք դեղին մազերն իրենց, Գլուխները ցնցում ու մորմոքում հիմա:

Քամին ծեծում է ծեր գլուխները նրանց:

3. Բացատրի՛ր անհասկանալի բառերը։ 

Նժույգ – արագավազ ձի։

Հռնդում – ուժեղ, խլացուցիչ ձայն հանում։

Վիթխարի – շատ մեծ, հսկայական։

Փոշու դեզ – կուտակված փոշու մեծ զանգված։

Մեգ – մշուշ, թանձր օդային շերտ։

Անօգնական – առանց պաշտպանության, թույլ։

Մորմոքել – ցավով սրտի խորը տառապանք զգալ։

Չարագուշակ – վատ, վտանգավոր, մահաբեր նշանող։

4. Ցույց տուր հեղինակի վերաբերմունքը ա/ քամու նկատմամբ, բ/քաղաքի նկատամամբ, գ/ ծառերի նկատմամբ, դ/ մարդկանց նկատմամբ։ 

 Դուրս բեր բայերը, որոշիր տեսակը, դեմքը, թիվը, եղանակը, սեռը:

Սկսել էր փչել թարմ, գրեթե ցուրտ քամին: Արևը հաճախ ծածկվում էր վազող ամպերի մութ կտորներով: Առջևս՝ ցածում, փռված էր գյուղը՝ իր կարմիր կղմինդրե տանիքներով, սիրուն ծառաստանների մեջ թաքնված: Հորիզոնում հնձված արտերի հեռանկարը ծածկվել էր մոտակա թաց հողերից ելնող գոլորշիների քողաձև վարագույրով:

Սկսել էր — դիմավոր, երրորդ, եզակի, սահմանական, ներգործական

ծածկվում էր — դիմավոր, երրորդ, եզակի, սահմանական, կրավորական

փռված էր — դիմավոր, երրորդ, եզակի, սահմանական, ներգործական

ծածկվել էր — դիմավոր, երրորդ, հոգնակի, սահմանական, կրավորական

2.      Վերհիշել ածականը, նախորդ առաջադրանքի տեքստից դուրս գրել ածականները, գրել տեսակը և աստիճանը:

Թարմ — որակական, դրական

ցուրտ  — որակական, դրական

վազող — որակական, դրական

մութ — որակական, դրական

կարմիր — որակական, դրական

սիրուն — որակական, դրական

հնձված — որակական, դրական

թաց — որակական, դրական

քողաձև -որակական, դրական

3.      Դուրս գրի՛ր անորոշ դերբայները, որոշի՛ր դրանց հոլովը և պաշտոնը:

Նստել անկարելի էր, պետք էր միայն կանգնել : Ասաց, որ մեռնելու ցանկություն չունի, կարիք չկա անհանգստանալու:  Նրանց դուրս գնալուց հետո սենյակն ազատվեց:

Պատուհանի մութ ապակիները սկսեցին որոշակի  երևալ, խրճիթը սկսեց քիչ-քիչ լուսավորվել:

Հավերը շարժվեցին թառի վրա, բարձրացան ոտների վրա, թափահարեցին թևերը:

Նստել — ե հոլով,

կանգնել — ե հոլով,

մեռնելու — ու հոլով

անհանգստանալու — ու հոլով

գնալուց — ու հոլով

երևալ — ա հոլով

լուսավորվել — ե հոլով,

4.      Հոլովի՛ր հեռանալ և հեռացնել անորոշ դերբայները:

Հեռանալ, հեռանալու, հեռանալուն, հեռանալը, հեռանալուց, հեռանալով, հեռանալում:

Հեռացնել, հեռացնելու, հեռացնելուն, հեռացնելը, հեռացնելուց, հեռացնելով, հեռացնելում:

5.      Կազմի՛ր  տրված բայերի ենթակայական դերբայը:

գնահատել — գնահատող

թպրտալ — թպրտացող

թախծել — թախծող

 խաղալ — խաղացող

անհանգստանալ — անհանգստացող

թռչել — թռչող

Բառերից երեքը գործածիր նախադասության մեջ:

Մագնուս Կարլսենը շախմատի ամենալավ խաղացողն է:

Թռչող մեքենաները արդեն իրականություն են:

Գնահատող հանձնաժողովը գնահատականը թողեց նույնը:

6.      Դուրս գրի՛ր ենթակայական դերբայները և որոշի՛ր, թե դրանք որպես նախադասության ինչ անդամ են գործածված:

Իր արհեստին ծուռ նայողը կուշտ չի ուտի:

Ենթակա:

Տուն ավերողին տուն չի մնա:

Ենթակայի լրացում:

Ուրիշի տունը քանդողը իր հացը ցամաք կուտի:

Ենթակայի լրացում:

Հեռվից լսվող դափի ձայնը դուրս կգա: 

Ստորոգյալ:

Հարակատար դերբայով կազմված ժամանակային ձևեր 

Հարակատար դերբայ + օժանդակ բայ : Հատուկ են միայն սահմանափակ թվով բայերի: 

Հարակատար ներկան ցույց է տալիս առարկայի դրությունը և վիճակը ներկայում՝

Քնած են, կարծես անսահման խաղաղություն է:

Հարակատար անցյալը ցույց է տալիս առարկայի դրությունը, վիճակը անցյալում ՝ խոսելու պահից առաջ: 

Կանգնած էր սեղանի մոտ և ինչ-որ բան էր մտորում: 

1. Փակագծերում եղած բայերը գործածիր հարակատար անցյալի համապատասխան թվով ու դեմքով: 

Դղյակը ուրիշ շատ սենյակների նման քարաշեն էր և այս առանձնարանը՝ միայն այն զանազանությամբ , որ սա կերտված էր գույնզգույն ընտիր քարերից: Պատերից յուրաքանչյուրը բաժանված էր չորս կամարամասի, որոնք հաստատված էին գոտեզարդ պատվանդանների վրա: Պատերի հարթ ու ողորկ մասերը շինված էին սպիտակ, սյուներն ու կամարները ՝ դեղնագույն քարից: 

Նախադասություն — կարևոր բնութագրիչներ.

• միտքը կամ բովանդակությունը, 
• ստորոգյալը / ստորոգումը
• հնչերանգը:

Գտնել նախադասության ստորոգյալը: 

Առաջին աքլորականչի հետ արթնանում էր պապս: 

Նախադասության անդամ կարող են դառնալ նյութական իմաստ արտահայտող խոսքի մասերը, թվել՝ Գոյական , ածական , բայ , դերանուն,մակբայ:

Տրվածները համեմատել և գրել տարբերությունը՝ աշնան անձրև, Աշնանն անձրևում է:

Առաջինը — բառակապակցություն

Երկրորդ — նախադասություն

Տրված են բառակապակացություններ, բնութագրի՛ր ըստ գերադաս անդամի խոսքիմասային պատականելության.

ա. աղի արցունք, համով կերակուր, փայտից գդալ- Գոյական

բ. հերոսի պես հաղթական, գործից անկախ, մաթեմատիկայից ուժեղ- Ածական

գ. մարտի ութ, առնվազն տասը- Թվական 

դ. մեզնից ով, երեխաներից յուրաքանչյուրը- Դերանուն

ե. խղճին ծանրացած, տանը պահվող- Դերբայ

զ. սպասվածից շուտ , ժամեր շարունակ- Մակբայ

Կայուն բառակապակացություններ են դարձվածքներն ու շրջասույթները.

բացատրել.

Սկյուտարի սոխակ — Պետրոս Դուրյան

ուղտի ականջում քնել — առօրյա անցուդարձից անտեղյակ, աշխարհից անտեղյակ:

սիզիփոսյան աշխատանք —  անօգուտ աշխատանք

ա) y = 7 — 10x

y = 7 — 30

y = -23

բ) y = 3x + 10

y = -6 + 10

y = 4

գ) 4y = 36 — 8x

y = (36 — 8x)/4

y = 36/4

y = 9

դ) 8y = 18 + 3x

y = (18 + 3x)/8

y = (18 + 6)/8

y = 24/8

y = 3

ե) 6y = 4x — 9

y = (36 — 9)/6

y = 27/6

y = 4.5

y = (4x — 9)/6

զ) 10y = 7x — 23

y = (7x — 23)/10

y = (-14 — 23)/10

y = -37/10

y = -3.7

է) 10y = x + 56

y = (x + 56)/10

y = (20 + 56)/10

y = 76/10

y = 7.6

ա) 3x + 5y = 9

3 x 3 + 5 x 0 = 9

3 հատ 3 հոգանոց փաթեթ:

բ) 3x + 5y = 11

3 x 2 + 5 x 1 = 11

2 հատ 3 հոգանոց և 1 հատ 5 հոգանոց փաթեթ:

գ) 3x + 5y = 13

3 x 1 + 5 x 2 = 13

1 հատ 3 հոգանոց և 2 հատ 5 հոգանոց փաթեթ:

դ) 3x + 5y = 34

3 x 3 + 5 x 5 = 34

3 հատ 3 հոգանոց և 5 հատ 5 հոգանոց փաթեթ:

ա)x = 0, y = 1 | A (0,1)

x = 2 , y = 3 | B (2,3)

բ) x = 0, y = 3 | A (0,3)

x = 1 , y = 2 | B (1,2)

գ) x = 0, y = -2 | A (0,-2)

x = 1, y = 1 | B (1,1)

դ) x = 0, y = 1 | A (0,1)

x = 1 , y = -1 | B (1,-1)

ե) x = 0, y = 4 | A (0,4)

x = 1 , y = 6 | B (1,6)

500x + 300y = 7500

ա) 500 x 0 + 300 x 25 = 7500

Պատ.՝ 25:

բ) 500 x 6 + 300y = 7500

300y = 7500 — 3000

300y = 4500

y = 15

Պատ.՝ 15:

գ) 500 x 10 + 300y = 7500

300y = 7500 — 5000

300y = 2500

y = 8.3

Պատ.՝ 8:

Я очень жду каникулы, потому что это отличная возможность отдохнуть от учёбы и набраться сил перед последними месяцами в школе. Каникулы — это время, когда не нужно думать о домашних заданиях и контрольных работах. Можно просто наслаждаться отдыхом!

Весна уже наступила, и на улице становится всё теплее. Я надеюсь, что будет хорошая погода, чтобы гулять на свежем воздухе.

Но не только на улице я буду проводить время. Я планирую посмотреть несколько интересных фильмов, почитать книги, на которые не хватало времени, и, может быть, заняться чем-то новым. Я могу рисовать или сделать какую-нибудь поделку.

Ещё я обязательно проведу время с семьёй. Мы можем сходить в кино, устроить вечер игр или просто вместе поужинать. Это будет хорошее время, чтобы поговорить и обсудить всё, что не успели во время учёбы.

Я уверена, что эти каникулы будут очень весёлыми и полезными.

Данные существительные распределите по родам.
м.р. ж. р.
день ночь
Площадь, молодëжь, дочь, любовь, церковь, путь, шампунь,
рояль, радость, конь, лошадь, картофель, январь, двигатель,
осень, жизнь, смерть, храбрость, царь, зритель, медведь,
портфель, водитель, корабль, кровать, дверь, помощь, молодость,
пыль, болезнь, глушь, боль, дождь, тополь.

3. Данные прилагательные согласуйте с существительными.
   новый – фильм, улица, словарь, здание
   старый – дом, пальто, тетрадь, куртка
   высокий –мужчина, девушка, дерево, голос
   горячий – вода, молоко, чай, завтрак
   плохой – погода, настроение, характер, время
   вкусный – блюдо, колбаса, обед, вино
   лёгкий – упражнение, портфель, вопрос, походка
   сильный – боль, впечатление, удар, личность
   долгий – путь, молчание, дорога, период
   ласковый – солнце, ребёнок, море, взгляд
   короткий – ответ, отзыв, юбка, платье
   дождливый – день, осень, лето, апрель
   свежий – воздух, дыхание, газета, мясо

_

новый фильм, новая улица, новый словарь, новое здание
старый дом, старое пальто, старая тетрадь, старая куртка
высокий мужчина, высокая девушка, высокое дерево, высокий голос
горячая вода, горячее молоко, горячий чай, горячий завтрак
плохая погода, плохое настроение, плохой характер, плохое время
вкусное блюдо, вкусная колбаса, вкусный обед, вкусное вино
лёгкое упражнение, лёгкий портфель, лёгкий вопрос, лёгкая походка
сильная боль, сильное впечатление, сильный удар, сильная личность
долгий путь, долгое молчание, долгая дорога, долгий период
ласковое солнце, ласковый ребёнок, ласковое море, ласковый взгляд
короткий ответ, короткий отзыв, короткая юбка, короткое платье
дождливый день, дождливая осень, дождливое лето, дождливый апрель
свежий воздух, свежее дыхание, свежая газета, свежее мясо

3. Раскройте скобки.
   (Книжный) шкаф, (интересный) статья, (чистый) тетрадь,
   (опытный) судья, (высокий) здание, (длинный) пальто, (младший)
   дочь, (летний) платье, (соседний) комната, (маленький) облако,
   (древний) рукопись, (святой) место, (густой) растительность,
   (удобный) кровать, (конечный) цель, (горячий) блюдо,
   (славянский) письменность, (эмоциональный) речь, (картинный)
   галерея, (знаменательный) событие, (последний) лекция.

_

Книжный шкаф, интересная статья, чистая тетрадь,
опытный судья, высокое здание, длинное пальто, младшая дочь,
летнее платье, соседняя комната, маленькое облако,
древняя рукопись, святое место, густая растительность,
удобная кровать, конечная цель, горячее блюдо,
славянская письменность, эмоциональная речь, картинная галерея,
знаменательное событие, последняя лекция.

Задания для 8 класса по русскому языку.

Задание № 40 (таб. № 22).
Вместо точек вставьте нужное окончание.

-ОМ -ЕМ -ОЙ -ЕЙ

мясо с рисом. 6. бутерброд с рыбой 7. творог
со сметаной 8. суп с мясом 9. салат с яйцом
10. хлеб с ветчиной

Вчера я был в цирке с братом. 2. Я хочу поговорить с преподавателем. З.Антон танцевал
с Олей. 4. Миша играл в шахматы с сестрой.

Я хочу пойти в театр с другом. 6. Иван хочет пойти
в кино с подругой. 7. Преподаватель разговаривал с Игорем. 8. Декан говорит со студентом. 9. У нас была встреча с писателем. 10. Андрей был на вечере с Таней.

Задание № 48 (таб. № 27).
Вместо точек вставьте нужное окончание. (Форма именительного падежа, данная в скобках, поможет вам).
-ОМ -ОЙ

чай с лимоном 2. кофе с сахаром (сахар) 3. какао с молоком 4. бутерброд с колбасой

Задание № 55.
Вместо точек вставьте нужное окончание.
-А -Я -У -Ю -Ы -И -Е

1. Маша идёт из библиотеки 2. Студенты едут в общежитие 3. Мама пришла с почты 4. Мы идём на станцию
   метро. 5. Преподаватель сейчас в аудитории 6. Сергей
   учится в институте 7. Дети идут в школу 8. Виктор живёт в общежитии 9. Антон приехал из Петербурга10. Наташа работает в поликлинике 11. Ли приехал из Китая
2. Вчера мы были на концерте 13. Откуда ты идёшь? —
   Из общежития 14. Кирилл идёт на лекцию

Задание № 88 (таб. № 43).
Вместо точек вставьте нужный глагол.
ЕХАТЬ ЕЗДИТЬ ПОЕХАТЬ

1. Вчера студенты ездили в Суздаль (едут, ездили, поедут).
2. В следующее воскресенье мы поедем на экскурсию во Владимир (едем, ездили, поедем).
3. В прошлом году летом Мария ездила на родину (едет, ездила, поедет).
4. Вы хотите поехать в Петербург? (ехать, ездить, поехать).
5. Сейчас 5 часов. Люди едут с работы домой (едут, ездили,
   поедут).
6. Вы давно ездили в Киев? (едете, ездили, поедете).
7. Здравствуй, Виктор! Куда ты едешь? (едешь, ездил, поедешь).
8. В субботу мы хотим поехать за город (ехать, ездить, поехать).
9. Завтра я поеду в лес за грибами (еду, ездил, поеду).
10. Осторожно! Сюда едет машина! (едет, ездила, поедет)

Упражнение 35

Беспрестанно гудят пар…возы уходят длинные шелоны сколько было песен перепето как смеялась старая гармошка а что именно вы х…тите мне под…рить какие-нибудь игрушки для д…тей стой кто идет и вдруг за окном раздалось чудн… пение то был мален…кий ж…вой соловей он узнал, что император заб…лел, и прилетел, чтобы утешить его он сидел на ветк… и пел

поезд уже ушел, а я ст…ял еще на платформ… в руке у меня был маленьк… предмет этот пакет оставил мне при прощании американск… профессор дома я развернул бумаг… и ув…дел коричнев… листок

——

Беспрестанно гудят паровозы, уходят длинные шелоны. Сколько было песен перепето, как смеялась старая гармошка! А что именно вы хотите мне подарить? Какие-нибудь игрушки для детей?

– Стой! Кто идёт?

И вдруг за окном раздалось чудное пение. То был маленький живой соловей. Он узнал, что император заболел, и прилетел, чтобы утешить его. Он сидел на ветке и пел.

Поезд уже ушёл, а я стоял ещё на платформе. В руке у меня был маленький предмет. Этот пакет оставил мне при прощании американский профессор. Дома я развернул бумагу и увидел коричневый листок.