~ Կարոլինա Եսայանի ուսումնական բլոգ ~

,,Մամփրե արքան,, 
1.Դո՛ւրս գրիր անհասկանալի բառերը, բարբառային բառերը և բացատրի՛ր։

2. Ինչի՞ հետ է համեմատում հայոց գրերը։ 

Զինվորների հետ:

3. Բացատրի՛ր ասացվածքը՝ Ուսումն եփած հաց է, մարդու թևի տակ դրած։ 

Այս ասացվածքը ցույց է տալիս, որ ուսումը շատ կարևոր է, դա մի բան է, որը քեզ ուժ ու հնարավորություն է տալիս կյանքում:

4. Ինչպե՞ս ես հասկանում այս հատվածը՝  Հայոց գրերը հայոց զինվորներն են։ Իսկ թագավորը, թագավորը Մամփրեն է, Մամփրեն է արքան, այսինքն նա, ով այդ զինվորներն ունի իր հրամանի տակ և նրանց կռիվ է տանում հանուն հայրենիքի, հանուն արդարության, հանուն ճշմարտության, հանուն գեղեցիկի։ Իսկ Մամփրե արքան կարող է հանկարծ փսլնքոտի մեկը լինել և զինվորներին հիմար հրամաններ տալ, այդ դեպքում նա արդեն արքա չէ, այլ սովորական մի փսլնքոտ և հրաման տալու իրավունք չունի, այլ ամենաշատը, ամենաշատը, պետք է հետևի, թե իսկական արքայի հրամանի տակ զինվորներն ինչպես են շարժվում, դեպի ուր են շարժվում և ինչ են անում և եթե կարող է, թող մաքրի իր փսլինքը: Այդ Մամփրե արքան կարող է հանկարծ նենգ, մի ավազակ լինել, իսկ ավազակն արդեն արքա չէ, ավազակ է ու կա, և նրա պիղծ հրամանի տակ այդ զինվորները կարող են դառնալ ասկյարներ։

Եթե ճիշտ օգտագործես բառերդ, ճիշտ ուղությամբ կշարժվես:

5. Ըստ Մամփրեի՝ ինչի համար էին գրերը, ինչպես էր իրեն զգում, երբ արդեն ճանաչում և տիրապետում էր գրին։ 

Մամփրեի ասած՝ գրերը զինվորներ են, որոնք օգնում են պայքարում, որովհետև գրածը մնայուն է, իսկ ասածը անցողիկ։

6. Ինչպե՞ս կմեկնաբանես ստեղծագործության ավարտը՝ Մամփրեի կարմիր գլխատառերով գիրը։ 

Քանի որ Մամփրենը համեմատում էր այբուբենը զինվորների հետ, նա արդեն ունեցավ իր բանակը՝ գրելով, և դրանով նա պայքարեց ճիշտը պաշտպանելու համար:

7. Մամփրեի՝ տառեր սովորելու ցանկությանն ինչպես վերաբերվեցին գյուղացիները, ինչիպիսի՞ վերաբերմունք  ունես դու։

Գյուղացիները ամաչեցին, ծիծաղեցին ու նույնիսկ չհավատացին, որ Մամփրեն կարող է սովորել գրեր, կարծելով, թե դա անիրատեսական է։ Իմ կարծիքով սա վատ վերաբերմունք է, որովհետև բոլոր մարդիկ կարող են սովորել ու զարգանալ, եթե իսկապես ուզում են։

8. Ինչպիսի՞ ուսուցչուհի էր թոռնուհին։

Թոռնուհին շատ համբերատար ու խելացի ուսուցչուհի էր։ Նա սիրով ու ուշադիր էր սովորեցնում, հասկանում էր Մամփրեի դժվարությունները և աստիճանաբար օգնում էր նրան տառերը սովորել։

9. Հայոց գրերի ստեղծման մասին ի՞նչ պատմություններ գիտես, ներկայացրո՛ւ, եթե չգիտես, ուսումնասիրություն արա համացանցում։ 

10. Քո կարծիքով, ինչո՞ւ է կարևոր սեփական գիր, տառեր ունենալը։ 

Սեփական գիր ունենալը կարևոր է, քանի որ դա գիտելիք ու ինքնության աղբյուր է։

Սիրելի սովորողներ, խնդրում եմ ներբեռնել դասագիրքը:

Առաջադրանք 1

Մշակույթը 20-րդ դարի առաջին քսանամյակում

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Հովհաննես Թումանյան – մեծ հայ բանաստեղծ ու գրող, որը գրել է հեքիաթներ, պոեմներ և պատմվածքներ և մեծ դեր է ունեցել հայ մշակույթի զարգացման մեջ։

Վերնատուն – գրական խմբակ, որը ստեղծվել է Թիֆլիսում, որտեղ հայ գրողները հավաքվում էին, քննարկում էին գրականությունը և միասին ստեղծագործում էին։

«Ընկեր Բ. Փանջունի» – Երվանդ Օտյանի գրած երգիծական վեպ, որը ծաղրում է կեղծ հեղափոխականներին և անարդար մարդկանց։

Դանիել Վարուժան – արևմտահայ բանաստեղծ, որը գրել է հայրենիքի, ժողովրդի ցավի ու պայքարի մասին։

Եղիշե Չարենց – հայ մեծ բանաստեղծ, որը գրել է պատերազմի, հեղափոխության և ժողովրդի պայքարի մասին։

Վահան Տերյան – բանաստեղծ, որը գրել է սիրո, հայրենիքի և մարդկային զգացմունքների մասին քնարական բանաստեղծություններ։

Մշակութային քաղաքականություն – պետության վարած ուղղությունը, որով այն զարգացնում ու պաշտպանում է մշակույթը, կրթությունը, արվեստը։

Պետական լեզու – այն լեզուն, որը պաշտոնապես օգտագործվում է պետության մեջ․ Հայաստանում այդ լեզուն հայերենն է։

Ազգային թանգարան – թանգարան, որտեղ պահվում և ցուցադրվում են երկրի պատմական ու մշակութային արժեքները։

Կոստանդնուպոլիս – պատմական քաղաք (այժմ կոչվում է Ստամբուլ), որը արևմտահայ մշակույթի կարևոր կենտրոն էր։

Կարս – քաղաք, որը ժամանակին մեծ նշանակություն է ունեցել հայ ժողովրդի պատմության ու մշակույթի մեջ։

Ֆուտուրիզմ – արվեստի ու գրականության ուղղություն, որը ձգտում էր ստեղծել նոր, ժամանակակից մտածողություն՝ կոտրելով հին ավանդույթները։

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Նկարագրի՛ր։ Հեղափոխության համատեքստում ներկայացրո՛ւ Եղիշե Չարենցի «Կարմիր նժույգներ» (1917) բանաստեղծության առաջին քառատողը։ Ի՞նչ ես հասկանում այդ խորհրդանիշներից։

Առաջին քառատողը ցույց է տալիս ուժեղ փոփոխություն, հեղափոխություն՝ կարմիրը խորհրդանշում է արյունը և պայքարը, նժույգները՝ ուժն ու զանգվածի շարժումը։

գ. Վերլուծի՛ր։ Փորձի՛ր ինքնուրույն վերլուծել և մատնանշել «Վահագն» պոեմի պատմական ասելիքը։

Պոեմը ցույց է տալիս, որ միայն անցյալի հերոսները չեն կարող փրկել ժողովրդին, անհրաժեշտ է ժողովուրդն ակտիվ լինել, պայքարել և ստեղծել նոր ժամանակաշրջան։

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ
ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Համադրի՛ր գրականության մեջ հեղափոխության արտացոլումը և պատմությունից ձեռք բերած գիտելիքներդ:

Գրականության մեջ հեղափոխությունը հաճախ արտացոլվում է որպես ուժեղ փոփոխություն, պայքար, ժողովրդի պայքարի և ազատության ձգտում։ Հեղինակները՝ օրինակ Չարենցը, ցույց են տալիս, որ ժողովուրդն է նոր իրականություն ստեղծողը, ոչ միայն մի հերոս կամ արքայական իշխանություն։ Պատմությունից գիտենք, որ 20-րդ դարի սկզբին հայ ժողովուրդը ստիպված էր դիմագրավել պատերազմների, բռնությունների ու գաղթերի, ու գրականությունը արձագանքում էր այդ իրականությանը՝ մարդկանց զգացմունքներն ու պայքարը պատկերելով։

2. Գնահատի՛ր։ Ի՞նչ դեր ունեցավ Հովհաննես Թումանյանը ազգամիջյան կռիվները դադարեցնելու գործում։

Թումանյանը ոչ միայն գրող էր, այլ նաև հասարակական գործիչ։ Նա փորձում էր միավորել մարդկանց, դադարեցնել ազգամիջյան վեճերը, օգնել զոհվածների և փախստականների ընտանիքներին։ Նրա ազդեցությունը մշակութային և բարոյական տեսանկյունից էր՝ խոսքերով և գործերով ցույց տալով համերաշխության և խաղաղության արժեքը։

Առաջադրանք 2

էսսեագրության ուղեցույց (առարկայական և ինտեգրված)-7-9-րդ դասարանների համար

էջ 92-98

Էսսեի գնահատման ռուբրիկ (սանդղակաշար)

Գրականություն, Հայաստանի պատմություն, 9-րդ դասարան, թեմա՝ «Խենթը-անգրագիտության վերացում»

Կրկնում եք հետևյալ թեմաները՝

1․Քրոմոսոմներ, գեներ, կարիոտիպ։Էջ 30-31

2․Բջջի բաժամումը՝միթոզ  , քրոմոսոմի կառուցվածքը:Էջ35-37:

3․Օրգանիզմների բազմացման եղանակները՝ սեռական և անսեռ, դրանց կենսաբանական նշանակությունը, առավելությունները և թերությունները։Էջ39-41։

Հատուկ պահպանվող տարածքներ։ ՀՀ «Կարմիր գրքերը»

Դաս § 21, էջ 62-64 պատմել։

Ученики, которым трудно читать на армянском языке, могут воспользоваться этой ссылкой, чтобы ознакомиться с материалом на русском языке ՝

Особо охраняемые территории Республики Армения

Վերհիշե՛լ նախորդ տարիներից, ի՞նչ է ազգային պարկը, արգելոցը, արգելավայրը, ռեկրեացիոն գոտին։

Ազգային պարկ – մեծ տարածք է, որտեղ պաշտպանում են բնությունը՝ անտառները, կենդանիներին, բույսերը, բայց մարդիկ կարող են նաև այցելել, հանգստանալ և զբոսնել հատուկ նշված տեղերով։

Արգելոց – տարածք, որտեղ բնությունը ամբողջությամբ պաշտպանված է․ այստեղ գրեթե ոչինչ չի կարելի անել․ ոչ կտրել, ոչ որսալ, ոչ շինարարություն։ Ամենախիստ պահպանվող տարածքն է։

Արգելավայր – տարածք, որտեղ նույնպես պաշտպանում են բնությունը, բայց կան որոշ թույլատրելի բաներ, օրինակ՝ գիտական աշխատանքներ կամ սահմանափակ այցելություն։ Պահպանությունը քիչ թե շատ մեղմ է, ոչ այնքան խիստ որքան արգելոցում։

Ռեկրեացիոն գոտի – հատուկ տարածք հանգստի ու ժամանցի համար․ այստեղ մարդիկ գալիս են զբոսնելու, վրաններ դնելու, հանգստանալու ու բնությունը վայելելու։

Բլոգում պատասխանել հարցերին և սովորել։

1․Նշե՛լ ազգային պարկի, արգելոցի և արգելավայրի տարբերությունները։

Ազգային պարկում բնությունը պահպանվում է, բայց որոշ սահմանափակ գործունեություն թույլատրվում է, արգելոցում ամեն ինչ արգելված է և ամբողջ տարածքը խիստ պահպանվում է, իսկ արգելավայրում պաշտպանվում են միայն որոշակի բույսեր, կենդանիներ կամ օբյեկտներ։

2․Քանի՞ ազգային պարկ ունենք Հայաստանում, նշե՛ք դրանց անունները և նկարագրե՛ք յուրաքանչյուրը։

Հայաստանում կան 4 ազգային պարկ՝ Սևան, Դիլիջան, Արփի լիճ և Արևիկ, որոնցում պաշտպանվում է լիճը, անտառները, հազվագյուտ կենդանիներն ու թռչունները։

3․Քանի՞ արգելոց ունենք Հայաստանում, թվարկե՛ք դրանց անունները և նկարագրե՛ք յուրաքանչյուրը։

Հայաստանում կան 3 արգելոց՝ Խոսրովի, Շիկահողի և Էրեբունի, որտեղ պահվում են հազվագյուտ բուսատեսակներ, անտառներ, կենդանիներ և վայրի ցորենի տեսակներ։

4․Հայաստանում քանի արգելավայր ունենք — թվարկել մի քանիսը։

Հայաստանում կա ավելի քան 25 արգելավայր, օրինակ՝ Շիկահողի Սոսու պուրակը և այլ տարածքներ, որտեղ հատուկ պահպանվում են որոշ բույսեր, կենդանիներ կամ բնության օբյեկտներ։

5․Բնական հուշարձանները ինչպիսի՞ նշանակություն ունեն։ Թվարկե՛ք մի քանիսը։

Բնական հուշարձանները գիտական, մշակութային և գեղեցկության տեսանկյունից կարևոր են։ Օրինակ՝ Ջերմուկի, Շաքիի և Թռչկանի ջրվեժներ, «Սատանի կամուրջ» (Որոտան գետ), Մոզրովի և Մագիլի քարանձավներ:

6․Ինչի համար է նախատեսված «Կարիր» գիրքը։ Նշե՛ք «Կարմիր գրքում» գրանցված մի քանի բույս և կենդանի

«Կարմիր գիրքը» ցույց է տալիս, թե որ բույսերն ու կենդանիներն են վտանգված և անհետանալու սպառնալիքի տակ։

Բույսեր․ Թախթաջյանի կաթնուկ, հատապտղային կենի, արարատյան իշամոռուկ
Կենդանիներ․ Բեզոարյան այծ, հայկական մուֆլոն, երկարականջ ոզնի, սև անգղ

Լրացուցիչ կարող եք ուսումնասիրել հետևյալ նյութերը՝

• Խոսրովի անտառ պետական արգելոց
• «Շիկահող» պետական արգելոց
• «Արփի լճի» ազգային պարկ
• «Արևիք» ազգային պարկ
• «Դիլիջան» ազգային պարկ 
• «Սևան» ազգային պարկ

Կարող եք դիտել նաև այս տեսանյութերը

Հայաստանի Կարմիր Գիրք

Էկոհարթակ․ Կարմիր գիրք

ա)

x ∈ (-6, 1] ∪ [4,+∞)

բ)

x ∈ (-∞, -5) ∪ [0,+∞)

գ)

x ∈ (-∞, -20) ∪ (-6, 9]

դ)

x ∈ (6, 27]

ե)

x ∈ (-∞, -5) ∪ [-1, 2) ∪ (2, +∞)

զ)

x ∈ (-∞, -0.5) ∪ (-0.5, 5]

1. Լրացնել բաց թողնված տառերը և կետադրել։ 

Ագուլիսի փողոցներն ու հրապարակները լցվել էին մարդկային խառնիճաղանչ բազմությամբ։ Թափառական խաշնարածները խայտաբղետ հագուստներով ու զենքերով լցվել էին ամենուրեք։ Զարմանքով, անթաքույց հիացմունքով էին նայում նրանք քաղաքի մեծահարուստ վաճառականների պալատներին, տասնմեկ վանքերի վեղարածածկ գմբեթներին, շուկայի անհատնում բարիքներին՝ ակնեղենի ու մետաքսի կրպակներին։ Երբեմն անստույգ քաղաքը, որտեղ արգելված էր անասուն պահել, կառք անգամ թույլ չէին տալիս մտնել փողոցները՝ ապականվեց ձիերի ու ջորիների  աղտեղությունից, ողողվեց անմեղ մարդկանց արյամբ։ 

Գեղեցիկ ու հարուստ էր Ագուլիսը։ Լինելով մի խոր կիրճի մեջ՝ երեք կողմից գոտեվորված էր ժայռակոփ պարիսպներով։ Բաց էր միմիայն Արաքս գետի կողմը, որը պատած էր խառնախիտ այգիներով և մի հզոր ամրակուռ պարսպով։ 

Քաղաքից փոքր-ինչ դուրս՝  ձորալանջին, սիգապանծ  վեր էր խոյանում Թովմա առաքյալի  հնությունից մամռակալած վանքը։ Տաճարի դուռը զարդարված էր փղոսկրյա դրասանգներով, իսկ գմբեթին շողշողում էր ոսկե քանդակազարդ խաչը։ Պակաս շքեղ չէին մյուս վանքերը ու տաճարները։ Քաղաքի նեղ փողոցներով՝  քարե առվակների միջոցով գիշերուզոր քչքչալով վազում էին սառնորակ ջրերը, որոնք ոռոգում էին քաղաքի այգիները։  

2. Բացատրիր բառերը՝ խանիճաղանջ, խաշնարած, խայտաբղետ, անթաքույց, վեղարածածկ, ակնեղեն, կրպակ, կիրճ, խառնիխուռն, ամրակուռ, սիգապանծ, դրասանգ։ 

Խառնիճաղանջ — խառն, անկարգ

Խաշնարած — հովիվ

Խայտաբղետ — գույնզգույն 

Անթաքույց — չթաքցրած

Վեղարածածկ — հայ կրոնավորի գլխի ծածկույթ

Ակնեղեն — թանկագին քարեր

Կրպակ —  փոքրիկ խանութ

Կիրճ — ձոր

Խառնիխուռն — անկարգ

ամրակուռ — ամուր ամրացված

սիգապանծ — բարձրաբերձ

դրասանգ — ծաղկեպսակ

3. Բառակազմորեն վերլուծի՛ր հետևյալ բառերը՝ մարդկային, բազմություն, մեծահարուստ, ակնեղեն, մետաքսյա, հնություն, սառնորակ։ 

Մարդկային — ածանցավոր

Բազմություն — ածանցավոր

Մեծահարուստ — բարդ

Ակնեղեն — ածանցավոր

Մետաքսյա — ածանցավոր

Հնություն — ածանցավոր

Սառնորակ — բարդ

4. Ներգործական կառուցվածքի նախադասությունները դարձնել կրավորական։ 

Իրիկնային ամպրոպաբեր ամպերը արագորեն պատում են երկինքը։

Իրիկնային երկինքը արագորեն պատվում են ամպրոպաբեր ամպերով:

Լուսնի կաթնագույն շողերը լուսավորեցին գետ արծաթազօծ գոտին։

Գետի արծաթազօծ գոտին լուսավորվեց լուսնի կաթնագույն շողերով:

Հարյուրավոր էլեկտրական լամպեր լուսավորում էին հովտի երկայնքը։

Հովտի երկայնքը լուսավորվում էր հարյուրավոր էլեկտրական լամպերով:

Անավարտ հուշարձանի շինարարությունն ավարտում է որդին։

Անավարտ հուշարձանի շինարարությունն ավարտվում է որդու կողմից։

Երերկոյան ոստիկանությունը շրջապատել էր սրճարանը։

Երեկույան սրճարանը շրջաապատվել էր ուստիկանության կողմից:

Գնդիկախաղի սեղանը նրանք դրել էին դահլիճի ուղիղ կենտրոնում։

Գնդիկախաղի սեղանը դահլիճի ուղիղ կենտրոնում դրվել էր նրանց կողմից:

5. Կրավորական կառուցվածքի նախադասությունները վերածել ներգործական կառուցվածքի նախադասության։ 

Երկինքը պատռվեց հազար միլիմետրանոց թնդանոթի պայթյունից։

հազար միլիմետրանոց թնդանոթի պայթյունը պատռեց երկինքը:

Ողջ բուսական և կենդանական աշխարհը ոչնչացվել էր սառնամանիքից։

Սառնամանիքը ոչնչացրել էր ողջ բուսական և կենդանական աշխարհը:

Նիհարությունից անճանաչելիորեն սրվել էր նրա դեմքը։

Նիհարությունը անճանաչելիորեն սրել էր նրա դեմքը։

Նա հուզվում էր ամենաչնչին բաներից։

Ամենաչնչին բաները հուզում էին նրան:

Վաչեի սպանությունը դրդված էր միայն չարությունից ու նախանձից։

Չարությունն ու նախանձը Վեչեին դրդեցին սպանության:

Նրա մտքի ընթացքը խախտվեց ջղային մի սարսուռից։

Ջղային սարսուռը խախտեց նրա մտքի ընթացքը:

1. Կարդա՛ մտքերը՝ յուրաքանչյուրի դիմաց գրելով փա՞ստ է, թե՞ պնդում։ 

Հայոց գրերը ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 թվականին։ — Փաստ

Հայոց գրերի ստեղծումը նպաստեց հայ ազգային ինքնության և մշակույթի պահպանմանը։ — Պնդում

Մուրացանը 19-րդ դարի հայ գրող է, ով իր ,,Առաքյալը,, վիպակում ցույց է տալիս գյուղի այնպիսի պատկեր, որը տարբերվում է գլխավոր հերոսի պատկերացումներից։ — Փաստ

Ցանկացած մարդ, հանդիպելով իր սպասումները չարդարացնող իրադրության, պարտավոր է մտածել, որ ինքը ևս պատասխանատու է իրավիճակը փոխելու հարցում։ — Պնդում

Գուրգեն Մահարին 20-րդ դարի հայ գրականության խոշոր դեմքերից է, ով իր ,,Էջմիածին,, ստեղծագործությունում պատմել է գաղթի և որբության մասին։ — Փաստ

Ողբերգական իրադարձությունների հետևանքով ուժեղ անհատը ստեղծում է ապրելու իր բանաձևը։ — Պնդում

Տարբեր ժամանակներում որբությունն ու գաղթն ունեն նույն դեմքը։ — Պնդում

Հրանտ Մաթևոսյանը արձակագիր է, ով ,,Կանաչ դաշտը,, ստեղծագործության մեջ արտացոլել է գոյության կռիվը, նկարագրել մայրական սիրո դրսևորումը։ — Փաստ

Մայրական սերը բնության ամենահզոր գործիքն է՝ կյանքի հավերժությունն ապահովող։ — Պնդում

,,Նռնենիներ,, պատմվածքը գրել է Վ․ Սարոյանը։ — Փաստ

Նռնենիների այգի տնկելը հայրենիքը վերագտնելու երազանքի խորհրդանիշն էր։ — Պնդում

Արտաշես թագավորը իրականցրեց հողային բարեփոխումներ, որով տարանջատեց մասնավոր հողատիրությունը համայնքային հողերից։ — Փաստ

Արտաշես Ա թագավորը բանիմաց տնտեսագետ էր։ — Պնդում

2. Պնդում ձևակերպիր հետևյալ թեմաների շուրջ։ 

Ա․ Անհաղթ խալիֆան համանուն ստեղծագործության հերոսն է, ով կարևորոում է երաժշտությունը։ 

Անհաղթ խալիֆան վատ արքա էր:

Բ․ Հետաքրքրասեր Բասեին սիրում էր տարբեր հարցեր տալ և քննել պատասխանները։ 

Բասեինը հարցասեր և քննադատ մարդ էր:

Գ․ ,,Մի հին չինական զրույց,, ստեղծագործության կայսրը հրամայեց սև գլխարկները փոխարինել սպիտակներով։ 

Կայսեր սխալ հրամանը վատ արդյունք տվեց:

Պատրաստվե՛ք դաս-քննարկման՝
Թեմա 8․Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիան՝ որպես երեխայի պաշտպանության երաշխավոր

Առաջադրանք
1․ Ընթերցե՛ք Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիան  և առանձնացրե՛ք այն հոդվածները, որոնք այնքան էլ չեն գործում իրական կյանքում /բլոգային աշխատանք/․

Հ ո դ վ ա ծ  6

1. Մասնակից պետություններն ընդունում են, որ յուրաքանչյուր երեխա ունի կյանքի անկապտելի իրավունք:

2. Մասնակից պետությունները հնարավոր առավելագույն չափով ապահովում են երեխայի գոյատևումը և առողջ զարգացումը:

Հ ո դ վ ա ծ  9

1. Մասնակից պետություններն ապահովում են, որ երեխան, հակառակ ծնողների ցանկության, չբաժանվի նրանցից, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ իրավասու մարմինները գործող օրենքի և ընթացակարգի համաձայն կայացնեն որոշում, ինչը ենթակա է դատական վերահսկողության, որ այդպիսի բաժանումն անհրաժեշտ է երեխայի շահերը լավագույնս պաշտպանելու տեսակետից: Նման որոշում կարող է անհրաժեշտ լինել այս կամ այն կոնկրետ դեպքում, օրինակ, երբ ծնողները դաժանորեն են վարվում երեխայի հետ կամ հոգ չեն տանում նրա մասին, կամ երբ ծնողներն առանձին են ապրում և հարկ է որոշում կայացնել երեխայի բնակության վայրի վերաբերյալ:

2. Սույն հոդվածի 1-ին կետի համաձայն ցանկացած քննության ընթացքում բոլոր շահագրգիռ կողմերին հնարավորություն է տրվում մասնակցել քննությանը և ներկայացնել իրենց տեսակետները:

3. Մասնակից պետությունները հարգում են ծնողներից մեկից կամ երկուսից բաժանված երեխայի իրավունքը՝ կանոնավոր կերպով անձնական հարաբերություններ և ուղղակի կապեր պահպանելու ծնողների հետ, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ դա հակասում է երեխայի լավագույն շահերին:

4. Այն դեպքերում, երբ այդպիսի բաժանումը հետևանք է մասնակից պետության որևէ գործողության, ինչպիսին է մեկ կամ երկու ծնողների կամ երեխայի կալանքը, ազատազրկումը, աքսորը, տեղահանությունը կամ մահը (ներառյալ տվյալ անձի՝ պետության վերահսկողության տակ գտնվելու ժամանակ ցանկացած պատճառով վրա հասած մահը), այդ մասնակից պետությունը ծնողներին, երեխային, կամ, եթե դա անհրաժեշտ է, ընտանիքի այլ անդամին, նրանց խնդրանքով տրամադրում է համապատասխան տեղեկատվություն՝ ընտանիքի բացակա անդամի (անդամների) գտնվելու վայրի վերաբերյալ, եթե այդպիսի տեղեկատվությունը վնաս չի հասցնում երեխայի բարեկեցությանը: Մասնակից պետությունները հետագայում ապահովում են, որպեսզի այդպիսի խնդրանքով դիմելն ինքնըստինքյան չհանգեցնի անբարենպաստ հետևանքների համապատասխան անձի (անձանց) համար:

Մի անգամ ոստրեն ցանցն ընկավ ու բոլոր որսվածների  հետ միասին հայտնվեց ձկնորսական խրճիթում:

-Այստեղ բոլորիս անխուսափելի կործանում է սպասվում,-տխուր-տխուր մտածեց նա՝ տեսնելով, թե հատակին դատարկված կույտի մեջ իր դժբախտ եղբայրակիցներն առանց ջրի ինչպես են խեղդվում և ջղաձիգ թպրտում մահվան  տանջանքների մեջ:

Հանկարծ որտեղից որտեղ հայտնվեց մուկը:

-Լսի՛ր , բարի՛ մկնիկ,-աղերսեց ոստրեն: Բարի գործ արա, ինձ տար դեպի ծովը:

Փոքրիկ մուկը հասկացող հայացքով զննեց նրան. Ոստրեն բացառիկ խոշոր ու գեղեցիկ էր, համ էլ դրա միսը պետք է որ հյութալի ու համեղ լիներ:

-Լավ,-պատրաստակամորեն ասաց մուկը՝ որոշելով ձեռք գցել ձրի ավարը, որն, ինչպես ասել են հմուտ որսորդները, իր ոտքով է եկել: -Բայց դու նախապես պետք է բացես քո խեցու փեղկերը,գոնե կիսով չափ, որպեսզի ինձ ավելի հարմար լինի քեզ տանել դեպի ծով: Հակառակ դեպքում ես ոչ մի կերպ չեմ կարողանա գործը գլուխ բերել:

Խաբեբան այնքան համոզիչ ու ոգեշնչված էր խոսում, որ նրա համաձայնությունից ուրախացած ոստրեն չնկատեց խարդավանքն ու վստահելով բացեց փեղկերը: Մուկը սուրուլիկ դնչով անմիջապես խցկվեց խեցու ներսը, որպեսզի ատամներն ավելի ամուր խրի խեցու մեջ: Բայց շտապելու պատճառով մոռացավ զգուշության մասին։ Ոստրեին թվաց՝ գուցե  ինչ-որ բան այն չէ, հասցրեց շրխկացնելով փակել իր փեղկերը՝ թակարդի նման ամուր սեղմելով կրծողի գլուխը:

Մուկը ցավից բարձրաձայն ծվծվաց, իսկ մոտակայքում գտնվող կատուն լսեց ծվծվոցը, մի ցատկով վրա պրծավ խաբեբային ու հափռեց:

1. Ո՞ր միտքն է բխում տեքստի բովանդակությունից կամ չի հակասում նրան։ 

Ա․ Ինչպես ասում են ՝ խորամանկիր, բայց պոչդ լա՛վ պահիր:

Բ․ Անրհարժեշտ է ընկերներ ընտրելուց առաջ ուշադիր լինել։ 

Գ․ Երբեք չես կարող իմնալ՝ ինչ կպատահի։ 

Դ․ Ձկնորսական խրճիթը գտնվում էր ծովի մոտ։ 

———

2. Առանձնացրո՛ւ նախադասություն, որտեղ համադասական շաղկապը կապել է նախադասության անդամներ։ 

Մի անգամ ոստրեն ցանցն ընկավ ու բոլոր որսվածների  հետ միասին հայտնվեց ձկնորսական խրճիթում:

3. Տրված նախադասության մեջ ընդգծվածն ի՞նչ պաշտոն է կատարում։ 

Ոստրեն բացառիկ խոշոր ու գեղեցիկ էր։ 

գեղեցիկ — ստորոգելի:

4. Տեքստից դո՛ւրս գրիր զննել բառի հոմանիշը։ 

Տեսնել:

5. Ի՞նչ է նշանակում գործը գլուխ բերել։ 

Ավարտին հասցնել:

6. Տեքստից դո՛ւրս գրիր երկբայական վերաբերական։ 

Գուցե:

7.  Փոքրիկ մուկը հասկացող հայացքով զննեց նրան ։ Այս նախադասության մեջ ո՞ր խոսքի մասով է արտահայտված գոյականական անդամի լրացումը և ի՞նչ լրացում է։ 

Փոքրիկ — որոշիչ:

8. Նախադասության անդամներից որի՞ պաշտոնն է սխալ նշված։ 

Մուկը ցավից բարձրաձայն ծվծվաց, իսկ մոտակայքում գտնվող կատուն լսեց ծվծվոցը, մի ցատկով վրա պրծավ խաբեբային ու հափռեց:

Մուկը- ենթակա

Լսեց- ստորոգյալ 

բարձրաձայն- ածական (մակբայ)

ցավից -պատճառի պարագա 

9. Ի՞նչպիսինն էր ոստրեի միսը։

Ոստրեն բացառիկ խոշոր ու գեղեցիկ էր, համ էլ դրա միսը պետք է որ հյութալի ու համեղ լիներ:

10. Տեքստից դո՛ւրս գրիր բառ, որտեղ ե-ն հնչյունափոխվել է ի-ի։ 

Կիսով — կես

11.  Դո՛ւրս գրիր նախադասություն, որտեղ ենթակա չկա։ 

Բայց շտապելու պատճառով մոռացավ զգուշության մասին։

12. Դո՛ւրս գրիր մեկ բառ, որում գաղտնավանկ կա։ 

Ջղաձիգ:

13. Դո՛ւրս գրիր մեկ կրկնավոր բարդություն։ 

Տխուր-տխուր:

14. Դո՛ւրս գրիր մեկ որոշյալ դերանուն։

Մի անգամ ոստրեն ցանցն ընկավ ու բոլոր որսվածների  հետ միասին հայտնվեց ձկնորսական խրճիթում:

15. Դո՛ւրս գրիր մեկ մակբայ։

Մուկը ցավից բարձրաձայն ծվծվաց:

16. Դո՛ւրս գրիր վաղակատարով դրված որևէ բայ։ 

Ասել են:

Что Зинаида Ищет в Любви?

Зинаида ищет в любви не романтику, а:

1. Настоящую Страсть и Риск: Любовь как сильное, подавляющее чувство, которое даёт ей ощущение жизни на грани, в отличие от скучной и предсказуемой юношеской влюблённости.
2. Доминирование: Она ищет кого-то, кто сильнее её, кто сможет стать её хозяином (духовным и эмоциональным), чтобы ей самой не приходилось всегда быть «царицей» и нести бремя постоянного выбора.
3. Глубину Переживаний: Её не устраивают полутона. Любовь для неё — это болезнь, огонь, роковое испытание, а не просто приятное чувство.

Пётр Васильевич (Отец)

1. Что символизирует образ отца в повести? Какие качества он демонстрирует?
2. Почему Владимир ненавидит и боготворит отца одновременно?
3. Какую «школу» жизни отец невольно даёт сыну?

---

3. Кульминация и Философский Смысл

1. Проанализируйте сцену у каменной стены. Почему этот момент становится самым важным и травматичным откровением для Владимира?
2. Что означает поступок отца (удар хлыстом) и реакция Зинаиды (поцелуй следа от удара)? Какую иную, страшную сторону любви открывает эта сцена герою?
3. Как вы понимаете мысль: «Любовь — это болезнь, состояние духа»?
4. Какой главный урок взросления выносит Владимир из этой истории? Что он узнал о себе и о жизни?

Владимир узнал о себе следующее:

1. Собственная Нерешительность и Пассивность: Он осознал, что его юношеский, идеализированный образ любви был нереалистичным и пассивным. Он был способен на обожание и мучения, но не на действие, подобное силе его отца. В сравнении с отцом он чувствовал свою слабость и неготовность к настоящей страсти.
2. Способность к Страданию: Он впервые пережил сильные, разрушительные эмоции — ревность, унижение, отчаяние. Этот опыт показал ему его собственную глубину чувств и способность страдать по-настоящему, а не по-книжному.
3. Невинность Утрачена: Его юношеская чистота и невинность были навсегда утрачены, когда он стал свидетелем той страшной и притягательной стороны любви между Зинаидой и отцом (сцена у стены).

Значение сцены в Главе XXI

Этот момент является самым важным и травматичным откровением для Владимира Петровича, поскольку он открывает ему истинную, жестокую и роковую природу любви и страсти, которая была до того ему неизвестна.

Травматическое Открытие

1. Открытие Роковой Страсти: Владимир не просто узнаёт о связи Зинаиды и своего отца, а становится свидетелем кульминационного проявления их страсти. Это не нежные объятия, а сцена, где власть, боль и подчинение сливаются с любовью.
2. Образ Отца: Отец, всегда казавшийся ему идеалом силы и свободы, предстаёт как тиран и страстный любовник, способный на физическое насилие (удар хлыстом).
3. Реакция Зинаиды: Реакция Зинаиды — то, что шокирует Владимира больше всего. Она не плачет и не сопротивляется, а с восторгом целует след удара на своей руке. Это показывает Владимиру, что существует любовь, которая неразрывно связана с болью и подчинением, что его невинная, романтическая любовь — это лишь детская игра по сравнению с этой взрослой, разрушительной силой.

Этот эпизод служит точкой невозврата, символизируя конец его детства и окончательное, травматичное вступление в мир взрослых.

Уроки о Жизни и Любви

Главные уроки, которые Владимир получил о жизни в целом:

1. Любовь Не Идеал, а Роковая Сила: Любовь — это не только чистые и возвышенные чувства, но и стихия, не знающая моральных законов, способная причинять боль, страдать и даже быть жестокой (как показано в отношениях отца и Зинаиды). Он понял, что любовь — это «болезнь, состояние духа», а не просто чувство.
2. Равнодушие и Одиночество: Он осознал, что мир равнодушен к личным трагедиям, и что взросление часто означает столкновение с одиночеством и горькой истиной.
3. Трагизм и Несправедливость: Жизнь несправедлива: его чистая, искренняя любовь была отвергнута ради страсти к его отцу. Он впервые осознал случайность и драматизм человеческих судеб (о чём говорят внезапные смерти Зинаиды и отца).

глава 21.(читать)