День: 9 декабря 2025

Listening: The lesson on advice

LISTENING GAP FILL

I don’t know what I would do without my friends’ advice. They’ve all gave me so much good advice over the years. It’s sometimes very difficult to make decisions on your own. Listening to advice can be great for helping you make the right decision. The greatest piece of advice I’ve received was from my father. He told me I can do anything in life if I try hard. He was right. I am now passing on his advice to my own children. Right now I need some advice on money. My financial advisors are telling me to be very careful. That’s very sound advice. I would advise anyone to do the same. Someone asked me the other day about the worst piece of advice I’ve ever had. I couldn’t answer. I don’t think I’ve had any really bad advice.

CORRECT THE SPELLING

I don’t know what I would do without my friends’ advice. They’ve all given me so much good advice over the years. It’s sometimes very difficult to make decisions on your own. Listening to advice can be great for helping you make the right decision. The greatest piece of advice I’ve received was from my father. He told me I can do anything in life if I try hard. He was right. I am now passing on his advice to my own children. Right now I need some advice on money. My financial advisors are telling me to be very careful. That’s very sound advice. I would advise anyone to do the same. Someone asked me the other day about the worst piece of advice I’ve ever had. I couldn’t answer. I don’t think I’ve had any really bad advice.

UNJUMBLE THE WORDS

I don’t know what I would do without my friends’ advice. They’ve all given me so much good advice over the years. It’s sometimes very difficult to make decisions on your own. Listening to advice can be great for helping you make the right decision. The greatest piece of advice I’ve received was from my father. He told me I can do anything in life if I try hard. He was right. I am now passing on his advice to my own children. Right now I need some advice on money. My financial advisors are telling me to be very careful. That’s very sound advice. I would advise anyone to do the same. Someone asked me the other day about the worst piece of advice I’ve ever had. I couldn’t answer. I don’t think I’ve had any really bad advice.

Рассказ (читать онлайн)

Вопросы:

1. Опишите условия жизни мальчика. Какую роль в его трагедии играет равнодушие большого города?

Мальчик жил в бедности, в холодном и голодном доме, где семья не могла дать ему радости и заботы. Он часто оставался один и страдал от нищеты.

Равнодушие большого города усиливало его трагедию: люди были заняты своими делами и не замечали страданий детей, что делало жизнь мальчика ещё более тяжёлой и одинокой.

2. Какова функция образов, которые мальчик видит на улице: нарядная ёлка в доме, дамы, прохожие? Почему он их видит, но не может стать их частью?

Образы на улице, нарядная ёлка, дамы, прохожие показывают, какой была жизнь других людей: богатая, радостная, праздная. Они контрастируют с бедностью и одиночеством мальчика, подчеркивая его страдания.

Он видит их, потому что находится рядом с этим миром, но не может стать его частью из-за своей бедности и социального положения. Эти образы усиливают чувство отчуждения и тоски, показывают несправедливость жизни и невозможность мальчика участвовать в радости окружающих.

3. Почему мальчик, замерзая, сначала видит свою мать, а затем — Ёлку Христа? Что символизируют эти видения?

Когда мальчик замерзает, он сначала видит свою мать, потому что она для него символ любви, заботы и безопасности, которых ему так не хватает в жизни. Это отражает его сильную привязанность и тоску по родительской заботе.

Затем он видит Ёлку Христа, что символизирует душевное спасение, тепло и радость, недоступные в обычной жизни. Эти видения показывают переход от личной, земной любви к духовной, божественной защите и утешению, которое мальчик наконец находит в своих последних мгновениях.

4. В чём заключается критика «сытого» и «праздничного» общества, которую Достоевский вкладывает в рассказ?

Критика Достоевского заключается в том, что «сытое» и «праздничное» общество равнодушно к бедным и страдающим. Люди вокруг наслаждаются праздником, богатством и радостью, но не замечают нищету и нужду детей, таких как мальчик.

Через контраст между его страданиями и радостью других автор показывает социальную несправедливость, холодность и эгоизм общества, которое живет своим комфортом, не думая о том, кто страдает рядом с ними.

5. Какова главная авторская мысль? Что Достоевский хотел сказать читателю этим рассказом?

Главная авторская мысль рассказа в том, что равнодушие и эгоизм общества причиняют страдания детям и самым слабым людям, а настоящая радость и спасение могут прийти только через любовь, сострадание и духовные ценности.

Достоевский хотел показать читателю, что истинное счастье и человечность проявляются в заботе о других, особенно о тех, кто лишён материального и душевного тепла, и что праздники и богатство не имеют смысла без милосердия.

Сопоставление (Дополнительно)

1. Сравните образ и судьбу мальчика с образом Девочки со спичками Андерсена. В чём сходство их социального положения и финала?

Сходство социального положения: оба ребёнка живут в бедности, страдают от голода, холода и одиночества, не получают заботы взрослых

Сходство финала: оба умирают, но находят утешение в духовном мире — девочка видит бабушку и светлое будущее, мальчик — мать и Ёлку Христа, судьба обоих показывает жестокость и равнодушие общества к бедным детям

2. Чем «Мальчик у Христа на ёлке» отличается от традиционных, «счастливых» рождественских рассказов (например, О. Генри)?

В рассказе Достоевского нет счастливого материального разрешения или подарков, радость приходит только духовная

Он показывает реальную бедность, страдания и социальную несправедливость, а не праздничное веселье и добро, которое материально награждает героев

Рассказ сосредоточен на эмоциональной и духовной стороне, а не на веселых рождественских чудесах или счастливом окончании.

Հայ գրերը շատ կարևոր են ժողովրդի համար․ առանց գրերի մեր լեզուն և մեր պատմությունը չէին կարող պահպանվել։ Գիրը դարձավ այն հիմքը, որի վրա զարգացավ մեր կրթությունը, գրականությունը և մշակույթը։ Հայ մարդիկ կարողացան գրել իրենց անցյալը, ստեղծել սեփական գրքերը և փոխանցել գիտելիքը սերունդներին։

Հայոց գրերի ստեղծումը ցույց է տալիս, որ Մաշտոցը ամենակարևոր դերակատարությունն ունեցավ հայ ժողովրդի ինքնությունը պահպանելու գործում, քանի որ հենց նրա գործը դարձավ կրթության և մշակույթի հիմքը։ նա Վաղարշապատում հիմնեց առաջին վարդապետարանը, որտեղ ուսուցիչները պատրաստվում էին հայ երեխաներին ուսուցանել մայրենի լեզվով։ Գրի շնորհիվ մարդիկ կարողացան գրել իրենց պատմությունը, թարգմանել Աստվածաշունչը և ստեղծել գրական ու գիտական արժեքներ։ Որպես Օրինակ է գալիս «Մամփրե արքան» ստեղծագործությունը: Համեմատելով այս երկու ստեղծագործությունները, կարելի է հասկանալ, թե որքան կարևոր է պահպանել մեր ազգային ինքնությունը։ Մաշտոցի ստեղծած հայոց գրերը օգնեցին մեր ժողովրդին ունենալ իր լեզուն, պատմությունը և մշակույթը։ Այս գրերը դարձան այն հիմքը, որը պահպանում է մեր ինքնությունը։ Իսկ Մամփրեն մեզ ցույց տվեց, որ թեև կան երկրներ, որոնք ուզում են գրավել մեր ինքնությունը, մենք կարող ենք պահպանել մեր լեզուն, մշակույթը և արժեքները, եթե պահպանենք մեր գրերը և միասնություն ցույց տանք։

Ամփոփելով, այս ամենը մեզ հիշեցնում են մեր լեզվի, գրերի և մշակույթի մեծ արժեքի մասին: Գրի շնորհիվ մենք կարող ենք պահպանել մեր պատմությունը, պահպանել ինքնությունը և միավորվել մի ամբողջ ժողովուրդ։

240- — 244

,,Մամփրե արքան,, 
1.Դո՛ւրս գրիր անհասկանալի բառերը, բարբառային բառերը և բացատրի՛ր։

2. Ինչի՞ հետ է համեմատում հայոց գրերը։ 

Զինվորների հետ:

3. Բացատրի՛ր ասացվածքը՝ Ուսումն եփած հաց է, մարդու թևի տակ դրած։ 

Այս ասացվածքը ցույց է տալիս, որ ուսումը շատ կարևոր է, դա մի բան է, որը քեզ ուժ ու հնարավորություն է տալիս կյանքում:

4. Ինչպե՞ս ես հասկանում այս հատվածը՝  Հայոց գրերը հայոց զինվորներն են։ Իսկ թագավորը, թագավորը Մամփրեն է, Մամփրեն է արքան, այսինքն նա, ով այդ զինվորներն ունի իր հրամանի տակ և նրանց կռիվ է տանում հանուն հայրենիքի, հանուն արդարության, հանուն ճշմարտության, հանուն գեղեցիկի։ Իսկ Մամփրե արքան կարող է հանկարծ փսլնքոտի մեկը լինել և զինվորներին հիմար հրամաններ տալ, այդ դեպքում նա արդեն արքա չէ, այլ սովորական մի փսլնքոտ և հրաման տալու իրավունք չունի, այլ ամենաշատը, ամենաշատը, պետք է հետևի, թե իսկական արքայի հրամանի տակ զինվորներն ինչպես են շարժվում, դեպի ուր են շարժվում և ինչ են անում և եթե կարող է, թող մաքրի իր փսլինքը: Այդ Մամփրե արքան կարող է հանկարծ նենգ, մի ավազակ լինել, իսկ ավազակն արդեն արքա չէ, ավազակ է ու կա, և նրա պիղծ հրամանի տակ այդ զինվորները կարող են դառնալ ասկյարներ։

Եթե ճիշտ օգտագործես բառերդ, ճիշտ ուղությամբ կշարժվես:

5. Ըստ Մամփրեի՝ ինչի համար էին գրերը, ինչպես էր իրեն զգում, երբ արդեն ճանաչում և տիրապետում էր գրին։ 

Մամփրեի ասած՝ գրերը զինվորներ են, որոնք օգնում են պայքարում, որովհետև գրածը մնայուն է, իսկ ասածը անցողիկ։

6. Ինչպե՞ս կմեկնաբանես ստեղծագործության ավարտը՝ Մամփրեի կարմիր գլխատառերով գիրը։ 

Քանի որ Մամփրենը համեմատում էր այբուբենը զինվորների հետ, նա արդեն ունեցավ իր բանակը՝ գրելով, և դրանով նա պայքարեց ճիշտը պաշտպանելու համար:

7. Մամփրեի՝ տառեր սովորելու ցանկությանն ինչպես վերաբերվեցին գյուղացիները, ինչիպիսի՞ վերաբերմունք  ունես դու։

Գյուղացիները ամաչեցին, ծիծաղեցին ու նույնիսկ չհավատացին, որ Մամփրեն կարող է սովորել գրեր, կարծելով, թե դա անիրատեսական է։ Իմ կարծիքով սա վատ վերաբերմունք է, որովհետև բոլոր մարդիկ կարող են սովորել ու զարգանալ, եթե իսկապես ուզում են։

8. Ինչպիսի՞ ուսուցչուհի էր թոռնուհին։

Թոռնուհին շատ համբերատար ու խելացի ուսուցչուհի էր։ Նա սիրով ու ուշադիր էր սովորեցնում, հասկանում էր Մամփրեի դժվարությունները և աստիճանաբար օգնում էր նրան տառերը սովորել։

9. Հայոց գրերի ստեղծման մասին ի՞նչ պատմություններ գիտես, ներկայացրո՛ւ, եթե չգիտես, ուսումնասիրություն արա համացանցում։ 

10. Քո կարծիքով, ինչո՞ւ է կարևոր սեփական գիր, տառեր ունենալը։ 

Սեփական գիր ունենալը կարևոր է, քանի որ դա գիտելիք ու ինքնության աղբյուր է։

Սիրելի սովորողներ, խնդրում եմ ներբեռնել դասագիրքը:

Առաջադրանք 1

Մշակույթը 20-րդ դարի առաջին քսանամյակում

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Հովհաննես Թումանյան – մեծ հայ բանաստեղծ ու գրող, որը գրել է հեքիաթներ, պոեմներ և պատմվածքներ և մեծ դեր է ունեցել հայ մշակույթի զարգացման մեջ։

Վերնատուն – գրական խմբակ, որը ստեղծվել է Թիֆլիսում, որտեղ հայ գրողները հավաքվում էին, քննարկում էին գրականությունը և միասին ստեղծագործում էին։

«Ընկեր Բ. Փանջունի» – Երվանդ Օտյանի գրած երգիծական վեպ, որը ծաղրում է կեղծ հեղափոխականներին և անարդար մարդկանց։

Դանիել Վարուժան – արևմտահայ բանաստեղծ, որը գրել է հայրենիքի, ժողովրդի ցավի ու պայքարի մասին։

Եղիշե Չարենց – հայ մեծ բանաստեղծ, որը գրել է պատերազմի, հեղափոխության և ժողովրդի պայքարի մասին։

Վահան Տերյան – բանաստեղծ, որը գրել է սիրո, հայրենիքի և մարդկային զգացմունքների մասին քնարական բանաստեղծություններ։

Մշակութային քաղաքականություն – պետության վարած ուղղությունը, որով այն զարգացնում ու պաշտպանում է մշակույթը, կրթությունը, արվեստը։

Պետական լեզու – այն լեզուն, որը պաշտոնապես օգտագործվում է պետության մեջ․ Հայաստանում այդ լեզուն հայերենն է։

Ազգային թանգարան – թանգարան, որտեղ պահվում և ցուցադրվում են երկրի պատմական ու մշակութային արժեքները։

Կոստանդնուպոլիս – պատմական քաղաք (այժմ կոչվում է Ստամբուլ), որը արևմտահայ մշակույթի կարևոր կենտրոն էր։

Կարս – քաղաք, որը ժամանակին մեծ նշանակություն է ունեցել հայ ժողովրդի պատմության ու մշակույթի մեջ։

Ֆուտուրիզմ – արվեստի ու գրականության ուղղություն, որը ձգտում էր ստեղծել նոր, ժամանակակից մտածողություն՝ կոտրելով հին ավանդույթները։

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Նկարագրի՛ր։ Հեղափոխության համատեքստում ներկայացրո՛ւ Եղիշե Չարենցի «Կարմիր նժույգներ» (1917) բանաստեղծության առաջին քառատողը։ Ի՞նչ ես հասկանում այդ խորհրդանիշներից։

Առաջին քառատողը ցույց է տալիս ուժեղ փոփոխություն, հեղափոխություն՝ կարմիրը խորհրդանշում է արյունը և պայքարը, նժույգները՝ ուժն ու զանգվածի շարժումը։

գ. Վերլուծի՛ր։ Փորձի՛ր ինքնուրույն վերլուծել և մատնանշել «Վահագն» պոեմի պատմական ասելիքը։

Պոեմը ցույց է տալիս, որ միայն անցյալի հերոսները չեն կարող փրկել ժողովրդին, անհրաժեշտ է ժողովուրդն ակտիվ լինել, պայքարել և ստեղծել նոր ժամանակաշրջան։

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ
ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Համադրի՛ր գրականության մեջ հեղափոխության արտացոլումը և պատմությունից ձեռք բերած գիտելիքներդ:

Գրականության մեջ հեղափոխությունը հաճախ արտացոլվում է որպես ուժեղ փոփոխություն, պայքար, ժողովրդի պայքարի և ազատության ձգտում։ Հեղինակները՝ օրինակ Չարենցը, ցույց են տալիս, որ ժողովուրդն է նոր իրականություն ստեղծողը, ոչ միայն մի հերոս կամ արքայական իշխանություն։ Պատմությունից գիտենք, որ 20-րդ դարի սկզբին հայ ժողովուրդը ստիպված էր դիմագրավել պատերազմների, բռնությունների ու գաղթերի, ու գրականությունը արձագանքում էր այդ իրականությանը՝ մարդկանց զգացմունքներն ու պայքարը պատկերելով։

2. Գնահատի՛ր։ Ի՞նչ դեր ունեցավ Հովհաննես Թումանյանը ազգամիջյան կռիվները դադարեցնելու գործում։

Թումանյանը ոչ միայն գրող էր, այլ նաև հասարակական գործիչ։ Նա փորձում էր միավորել մարդկանց, դադարեցնել ազգամիջյան վեճերը, օգնել զոհվածների և փախստականների ընտանիքներին։ Նրա ազդեցությունը մշակութային և բարոյական տեսանկյունից էր՝ խոսքերով և գործերով ցույց տալով համերաշխության և խաղաղության արժեքը։

Առաջադրանք 2

էսսեագրության ուղեցույց (առարկայական և ինտեգրված)-7-9-րդ դասարանների համար

էջ 92-98

Էսսեի գնահատման ռուբրիկ (սանդղակաշար)

Գրականություն, Հայաստանի պատմություն, 9-րդ դասարան, թեմա՝ «Խենթը-անգրագիտության վերացում»