Շարադրություններ

Բարությունը և մարդասիրությունը Սարոյանի ստեղծագործություններում

Սարոյանի ստեղծագործությունները կարդալիս թվում է, թե միայն երեխաների համար նախատեսված պատմություն ես կարդում, բայց այդպես չէ։ Ստեղծագործությունները ցույց են տալիս, որ մարդկային առաքինությունները ամենակարևորն են՝ անկախ նրանից, թե որքան դժվար է կյանքը։ Նրա հերոսները սովորական մարդիկ են, ովքեր անցնում են առօրյա խնդիրների և փորձությունների միջով։ Եվ Սարոյանը միշտ իր պատմություններում օգտագործում է «մարդկանց»։ Այս կերպ Սարոյանը մեզ ավելին է պատմում մարդկայնության, տարբերությունների, դժվարությունների և ամենակարևորը՝ հոգատարության մասին։

Նա միշտ փոխաբերական իմաստով է օգտագործում որոշ մարդկանց նկատմամբ։ Օրինակ՝ նա օգտագործում է կենդանիներ, բայց խոսքը երբեք կենդանիների մասին չէ, այլ մարդու մասին։ Երբեմն նրա պատմությունները դժվար է հասկանալ փոխաբերական իմաստի պատճառով։ Սակայն կենտրոնանալով՝ կարող ենք հասկանալ ավելին, քան պարզապես այն, ինչ նա փորձում է պատմել։ Իմ կարծիքով՝ դա այն պատճառով է, որ նա ուզում է, որ բոլոր մարդիկ կենտրոնանան իրենց և մարդկության վրա։

Սարոյանը իսկապես խելացի և հանճարեղ գրող է։ Նա կարող է գրել բառացիորեն ամեն ինչ՝ միաժամանակ փոխաբերական իմաստը ներդնելով իր ստեղծագործությունների մեջ:

Աշխարհագրություն 9

Հայկական լեռնաշխարհի ռելիեֆը

Հարցեր եւ առաջադրանքներ
1. Լեռնակազմական ո ՞ր գործընթացներն են ձեւավորել Հայկական
լեռնաշխարհի մակերեւյթը:

Երկրաբանական շերտերի ճաքեր և բարձրացում, լավայի ժայթքներ, երկրաշարժեր


2. Ի՞նչ լեռնագրական միավորների է բաժանվմ Հայկական լեռնաշխարհը:
Ի՞նչ գործոններով է այն պայմանավորված:

Ներքին Տավրոսի լեռնաշղթա: Հայկական հրաբխային բարձրավանդակ: Միջլեռնային գոգավորություններ:


3. Թվարկե՛ք եւ քարտեզի վրա ցո՛ւյց տվեք Հայկական լեռնաշխարհի եզրային
լեռնային համակարգերը:

Հյուսիս՝ Արևելապոնտական լեռներ

Արևելք՝ Փոքր Կովկաս

Հարավ-արևելք՝ Հայկական, Զագրոս

Հարավ՝ Հայկական Տավրոս:


4. Ի՞նչ մասերից է կազմված Հայկական հրաբխային բարձրավանդակը:
Մակերեւյթիի՞նչ ձեւեր են բնորոշ Հայկական հրաբխային բարձրավանդակին:

Հյուսիսային, կենտրոնական, հարավային:


5. Թվարկե՛ք եւ քարտեզի վրա ցո՛ւյց տվեք Արաքսի, Արեւմտյան Եփրատի եւ
Արածան ավազաններմ գտնվող միջլեռնային գոգավորթյնները:

Արաքսի ավազան՝ Բասենի, Միջինարաքսյան:

Արևմտյան Եփրատ՝ Կարնո, Երզնկայի դաշտերը:

Արածան՝ Ալաշկերտի, Մշո, Խարբերդի դաշտերը:


6. Ինչո՞վ է պայմանավորված Հայկական լեռնաշխարհի մե տաղական եւ
ոչ մետաղական օգտակար հանածոների հարուստ հանքավայրերի
առկայթյնը:

Երկրաբանական բարձրացում, լավայի և մագմայի առկայություն, լեռների ճաքերն ու խոր գետահովիտները:


7. Ուրվագծային քարտեզի վրա նշե՛ք օգտակար հանածոների նշանավոր
հանքավայրերը:

Երկաթ՝ Դաշքեսան, Աղձնիք:

Պղինձ՝ Արկնի, Բաբերդ:

Ոսկի, արծաթ՝ Լճաշեն, Գյումշհանե, Տավրոս:

Տուֆ, բազալտ, պեմզա՝ Արագած, Սիփան, Շիրակ:

Հանրահաշիվ 9

Թեստի առաջադրանքներ

ա) 28 = 2 x 2 x 7

բ) 128 = 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2

գ) 365 = 5 x 73

դ) 2025 = 3 x 3 x 3 x 3 x 5 x 5

___

152689

ա) 4x — 2x — 2 = 5x + 2

4x — 2x — 5x = 2 + 2

-3x = 4

x = — 4/3

բ) 2 — 3x + 5x + 10 = 2x + 2

2 — 2 — 10 = 2x + 3x — 5x

0 = -10

լուծում չունի

գ) 5x2 — 5x + 15x = 5 (x2 + 2x + 1)

5x2 — 5x + 15x = 5x2 + 10x + 5

-5x + 15x — 10x = 5

0 = 5

Լուծում չունի

դ) 8x — x2 — 9 = -x2 — 8x + 16 + 7

-9 = 16 + 7

0 = 32

լուծում չունի

ե) 3x + 15 = 3x + 5

15 = 5

0 = 10

լուծում չունի

զ) 7x + 8x + 8 = 16x

7x + 8x — 16x = -8

-1x = -8

x = 8

ա) ab3c

բ) 12x2y3z5

գ) -2x2a2

դ) 5m2n3

ե) a3b2c

զ) budi

է) 0

ը) 1

ա)8a3

բ) 9x2y2

գ) -3x10

դ) 216x6y3

ե) -32a10

զ) 64x6

է) 81a12

ը) -9x18

ա) 16x2 · xy2 = 16x3y2

բ) 3x2y · 8x6y3 = 24x8y4

գ) -2a5b3 · -8a3b3 = -10a8b6

դ) 25a6 · 6a3b3 = 150a9b3

ե) -3a2x2 · 9a2x2 = -27a4x4

զ) 2c2d5 · c3 · 3c = 6c7d5

ա) 4x5/8x2 = 4/8 · x5/x2 = 1/2 · x3 = 1/2x3

բ) * = b

գ) (3a)2 = 9a2

15a3b2/9a2 = 15/9 ab2 = 1 6/9ab2

դ) (-3a2)3 = -27a6

9a7/-27a6 = — 1/3a

ե) (5a3)2 = 25a6

200a9b21/25a6 = 8a3b21

զ) (ab2c3)7 = a7b14c21

a22b23c24/a7b14c21 = a15b9c3

Իրավունք

Սահմանադրությունը որպես մարդու իրավունքների և ազատությունների երաշխավոր․

Սեպտեմբերի 22-26

Պատրաստվե՛ք դաս-քննարկման /շարունակություն/՝
Թեմա 3․Սահմանադրությունը որպես մարդու իրավունքների և ազատությունների երաշխավոր․

Առաջադրանք
1․ Ընթերցե՛ք ՀՀ Սահմանադրության գլուխ 2-ը /հոդված 23-81/ և առանձնացրե՛ք բացառապես ձեզ վերաբերող հոդվածները /բլոգային աշխատանք/․

 23.Մարդու արժանապատվությունը

Մարդու արժանապատվությունն անխախտելի է:

Հոդված 24.Կյանքի իրավունքը

1. Յուրաքանչյուր ոք ունի կյանքի իրավունք:

2. Ոչ ոք չի կարող կամայականորեն զրկվել կյանքից:

3. Ոչ ոք չի կարող դատապարտվել կամ ենթարկվել մահապատժի:

Հոդված 27.Անձնական ազատությունը

1. Յուրաքանչյուր ոք ունի անձնական ազատության իրավունք։ Ոչ ոք չի կարող անձնական ազատությունից զրկվել այլ կերպ, քան հետևյալ դեպքերում և օրենքով սահմանված կարգով`

1) անձին իրավասու դատարանը դատապարտել է հանցանք կատարելու համար.

2) դատարանի իրավաչափ կարգադրությանը չենթարկվելու համար.

3) օրենքով սահմանված որոշակի պարտականության կատարումն ապահովելու նպատակով.

4) անձին իրավասու մարմին ներկայացնելու նպատակով, երբ առկա է նրա կողմից հանցանք կատարած լինելու հիմնավոր կասկած, կամ երբ դա հիմնավոր կերպով անհրաժեշտ է հանցանքի կատարումը կամ դա կատարելուց հետո անձի փախուստը կանխելու նպատակով.

5) անչափահասին դաստիարակչական հսկողության հանձնելու կամ իրավասու մարմին ներկայացնելու նպատակով.

6) հանրության համար վտանգավոր վարակիչ հիվանդությունների տարածումը, ինչպես նաև հոգեկան խանգարում ունեցող, հարբեցող կամ թմրամոլ անձանցից բխող վտանգը կանխելու նպատակով.

7) անձի անօրինական մուտքը Հայաստանի Հանրապետություն կանխելու կամ անձին արտաքսելու կամ այլ պետության հանձնելու նպատակով:

2. Անձնական ազատությունից զրկված յուրաքանչյուր ոք իրեն հասկանալի լեզվով անհապաղ տեղեկացվում է ազատությունից զրկվելու պատճառների, իսկ քրեական մեղադրանք ներկայացվելու դեպքում՝ նաև մեղադրանքի մասին:

3. Անձնական ազատությունից զրկված յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի, որ այդ մասին անհապաղ տեղեկացվի իր ընտրած անձը։ Այս իրավունքի իրականացումը կարող է հետաձգվել միայն օրենքով սահմանված դեպքերում, կարգով և ժամկետով՝ հանցագործությունների կանխման կամ բացահայտման նպատակով:

4. Եթե սույն հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի հիմքով ազատությունից զրկված անձի վերաբերյալ ազատությունից զրկվելու պահից ողջամիտ ժամկետում, սակայն ոչ ուշ, քան յոթանասուներկու ժամվա ընթացքում դատարանը որոշում չի կայացնում անազատության մեջ նրան հետագա պահելը թույլատրելու մասին, ապա նա անհապաղ ազատ է արձակվում:

5. Անձնական ազատությունից զրկված յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի վիճարկելու իրեն ազատությունից զրկելու իրավաչափությունը, որի վերաբերյալ դատարանը սեղմ ժամկետում որոշում է կայացնում և կարգադրում է նրան ազատ արձակել, եթե ազատությունից զրկելը ոչ իրավաչափ է:

6. Ոչ ոք չի կարող անձնական ազատությունից զրկվել միայն այն պատճառով, որ ի վիճակի չէ կատարելու քաղաքացիաիրավական պարտավորությունները:

Հոդված 28.Օրենքի առջև ընդհանուր հավասարությունը

Բոլորը հավասար են օրենքի առջև:

Հոդված 30.Կանանց և տղամարդկանց իրավահավասարությունը

Կանայք և տղամարդիկ իրավահավասար են:

Հոդված 35.Ամուսնանալու ազատությունը

1. Ամուսնական տարիքի հասած կինը և տղամարդը միմյանց հետ իրենց կամքի ազատ արտահայտությամբ ամուսնանալու և ընտանիք կազմելու իրավունք ունեն: Ամուսնության տարիքը, ամուսնության և ամուսնալուծության կարգը սահմանվում են օրենքով:

2. Ամուսնանալիս, ամուսնության ընթացքում, ամուսնալուծվելիս կինը և տղամարդն ունեն հավասար իրավունքներ:

3. Ամուսնանալու ազատությունը կարող է սահմանափակվել միայն օրենքով` առողջության և բարոյականության պաշտպանության նպատակով:

Հոդված 37.Երեխայի իրավունքները

1. Երեխան իրավունք ունի ազատ արտահայտելու իր կարծիքը, որը, երեխայի տարիքին և հասունության մակարդակին համապատասխան, հաշվի է առնվում իրեն վերաբերող հարցերում:

2. Երեխային վերաբերող հարցերում երեխայի շահերը պետք է առաջնահերթ ուշադրության արժանանան:

3. Յուրաքանչյուր երեխա ունի իր ծնողների հետ կանոնավոր անձնական փոխհարաբերություններ և անմիջական շփումներ պահպանելու իրավունք, բացառությամբ այն դեպքի, երբ դա, դատարանի որոշման համաձայն, հակասում է երեխայի շահերին: Մանրամասները սահմանվում են օրենքով:

4. Առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաները պետության հոգածության և պաշտպանության ներքո են:

1. Յուրաքանչյուր ոք ունի աշխատանքի ազատ ընտրության իրավունք:

2. Յուրաքանչյուր աշխատող ունի աշխատանքից անհիմն ազատվելու դեպքում պաշտպանության իրավունք: Աշխատանքից ազատման հիմքերը սահմանվում են օրենքով:

3. Մայրության հետ կապված պատճառներով աշխատանքից ազատելն արգելվում է: Յուրաքանչյուր աշխատող կին ունի հղիության և ծննդաբերության դեպքում վճարովի արձակուրդի իրավունք: Յուրաքանչյուր աշխատող ծնող երեխայի ծննդյան կամ երեխայի որդեգրման դեպքում ունի արձակուրդի իրավունք: Մանրամասները սահմանվում են օրենքով:

4. Մինչև տասնվեց տարեկան երեխաներին մշտական աշխատանքի ընդունելն արգելվում է: Նրանց ժամանակավոր աշխատանքի ընդունման կարգը և պայմանները սահմանվում են օրենքով։

5. Պարտադիր կամ հարկադիր աշխատանքն արգելվում է: Պարտադիր կամ հարկադիր աշխատանք չի համարվում՝

1) այն աշխատանքը, որը, օրենքին համապատասխան, կատարում է դատապարտված անձը.

2) զինվորական կամ այլընտրանքային ծառայությունը.

3) յուրաքանչյուր աշխատանք, որը պահանջվում է բնակչության կյանքին կամ բարօրությանն սպառնացող արտակարգ իրավիճակների ժամանակ: