Ռուսերեն

Ա․Իսահակյան ,,Արևի մոտ՛՛

8 класс 12- 16 мая

Արևի մոտ

Մի որբ երեխա՝ ցնցոտիներ հագած, կուչ էր եկել հարուստ տների պատերի տակ: Մեջքը հենել էր մի հարուստ տան պատին և մեկնել էր ձեռքը դեպի մարդիկ: Նոր էր բացվել գարունը, մոտակա սարերը կանաչին էին տալիս, և գարնան անուշ արևը բարի աչքերով էր նայում ամենքին: Մայթերով անցուդարձ էին անում մարդիկ, և ոչ մի մարդ չէր նայում, չէր ուզում նայել խեղճ ու որբ երեխային: Երբ արևը կամաց-կամաց թեքվում էր մոտավոր կանաչ սարերի հետևը, սկսեց փչել մի ցուրտ քամի, և երեխան դողում էր՝ խե՜ղճ ու անտուն:
-Ախ, կարմիր արև, բարի՜ արև, դու էիր միայն ինձ տաքացնում, հիմա ո՞ւր ես գնում, թողնում ես ինձ մենակ՝ այս ցրտին ու խավարին. ես մայր չունեմ. ես տուն չունեմ, ու՞ր գնամ, ու՞մ մոտ գնամ… Վեր առ, տար ինձ քեզ հետ, անու՜շ արև…
Լալիս էր երեխան լուռ ու մունջ, և արցունքները գլոր-գլոր սահում էին նրա գունատ երեսից: Իսկ մարդիկ տուն էին դառնում, և ոչ ոք չէր լսում ու տեսնում նրան, ոչ ոք չէր ուզում լսել ու տեսնել նրան…
Արևը սահեց անցավ սարի մյուս կողմը, և էլ չերևաց:
-Բարի՜ արև, ես գիտեմ, դու գնացիր քո մոր մոտ… Ես գիտեմ, ձեր տունը ա՜յս սարի հետևն է, ես կգամ, կգամ քեզ մոտ, հիմա, հիմա…
Եվ խեղճ երեխան դողալով՝ հարուստ տների պատերը բռնելով, գնա՜ց, գնա՜ց, քաղաքից դուրս ելավ: Հասավ մոտավոր սարին. դժվար էր վերելքը, քարեր ու քարեր, ոտքը դիպչում էր քարերին, խիստ ցավում. բայց նա ուշադրություն չդարձնելով բարձրանում էր անընդհատ:
Մութն իջավ և կանաչ սարը սևերով ծածկվեց: Սարի գլխին փայլփլում էին աստղերը՝ կանչող, գուրգուրող ճրագների պես: Փչում էր սառը, խիստ քամին, որ ձորերի մեջ ու քարափների գլխին վայում էր. երբեմն թռչում էին սև գիշերահավերը, որոնք որսի էին դուրս եկել: Երեխան անվախ ու հաստատուն քայլերով գնում էր վերև, բա՜րձր, միշտ բա՜րձր. և հանկարծ լսեց շների հաչոց, մի քիչ հետո էլ լսեց մի ձայն խավարի միջից.
-Ո՞վ ես, ու՞ր ես գնում:
-Ճամփորդ տղա եմ, արևի մոտ եմ գնում, ասա, ո՞ւր է արևի տունը, հեռու՞ է, թե՞ մոտիկ:
Ճրագը ձեռքին մոտ եկավ մի մարդ և քնքուշ ձայնով ասաց.
-Դու հոգնած կլինես, քաղցած ու ծարավ, գնանք ինձ մոտ: Ի՜նչ անգութ են քո հայրն ու մայրը, որ այս մթանը քեզ ցրտի ու քամու բերանն են ձգել:
-Ես հայր ու մայր չունեմ, ես որբ եմ ու անտեր…
-Գնանք, տղաս, գնանք ինձ մոտ, – ասաց բարի անծանոթը և երեխայի ձեռքից բռնելով՝ տուն տարավ:
Նրա տունը մի խեղճ խրճիթ էր. օջախի շուրջը նստած էին բարի մարդու կինն ու երեխք փոքր երեխաները: Նրա խրճիթին կից մի մեծ բակում որոճում էին ոչխարները: Նա հովիվ էր, սարի հովիվ:
-Սիրելի երեխաներս, ձեզ եղբայր եմ բերել, թող չլինեք երեք եղբայր, լինեք չորս: Երեքին հաց տվող ձեռքը չորսին էլ կտա: Սիրեցեք իրար. եկեք համբուրեցեք ձեր նոր եղբորը:
Ամենից առաջ հովվի կինը գրկեց երեխային և մոր պես ջերմ-ջերմ համբուրեց. հետո երեխաները եկան և եղբոր պես համբուրեցին նրան: Երեխան ուրախությունից լաց էր լինում և նորից լալիս: Հետո սեղան նստեցին` ուրախ, զվարթ: Մայրը նրանց համար անկողին շինեց և ամենքին քնեցրեց իր կողքին: Երեխան շա՜տ էր հոգնած. իսկույն աչքերը փակեց ու անո՜ւշ-անո՜ւշ քնեց:
Երազի մեջ ուրախ ժպտում էր երեխան, ասես ինքն արևի մոտ է արդեն, գրկել է նրան ամուր ու պառկել է նրա գրկում տաք ու երջանիկ: Մեկ էլ սրտի հրճվանքից վեր թռավ և տեսավ, որ արևի փոխարեն գրկել է իր նոր եղբայրներին և ամուր բռնել է մոր ձեռքը: Եվ նա տեսավ, որ արևը հենց այս տան մեջ է, որ ինքը հենց արևի գրկում է…

Ավ. Իսահակյան

Перевести на русский язык.

Один сирота, одетый в лохмотья, съежился под стенами богатых домов. Прислонившись к стене одного из этих домов, он протягивал руку к прохожим. Весна только что наступила, близлежащие горы зеленели, и весеннее ласковое солнце добрыми глазами смотрело на всех. Люди проходили мимо по тротуарам, и никто не смотрел, не хотел смотреть на бедного сироту. Когда солнце постепенно начало склоняться за зелёные горы, подул холодный ветер, и ребёнок задрожал — бедный и бездомный.
— Ах, красное солнце, доброе солнце, только ты меня согревало, а теперь куда ты уходишь, оставляя меня одного на этом холоде и во тьме? У меня нет матери, у меня нет дома, куда мне пойти, к кому мне пойти?.. Возьми меня с собой, ласковое солнце…

Ребёнок плакал тихо, молча, и слёзы катились по его бледному лицу. А люди возвращались в свои дома, и никто не видел и не слышал его, никто не хотел видеть и слышать его…
Солнце скользнуло за другую сторону горы и больше не появилось.
— Доброе солнце, я знаю, ты пошло к своей маме… Я знаю, ваш дом за этой горой, я приду, приду к тебе, сейчас, сейчас…

И бедный ребёнок, дрожа, цепляясь за стены богатых домов, пошёл, пошёл, вышел из города. Он добрался до ближайшей горы. Подъём был трудным: камни и камни, ноги его спотыкались о них, причиняя боль. Но он, не обращая внимания, поднимался всё выше и выше.

Наступила ночь, и зелёная гора покрылась мраком. На её вершине сияли звёзды, как манящие, ласковые огоньки. Дул холодный, резкий ветер, который выл в ущельях и над обрывами. Время от времени летали ночные хищные птицы, которые отправились на охоту. Но ребёнок смело и уверенно шагал вперёд, выше, всё выше. Вдруг он услышал лай собак, а немного позже — голос из темноты:
— Кто ты? Куда идёшь?
— Я странник, иду к Солнцу. Скажи, далеко ли до его дома?
С фонарём в руках к нему подошёл человек и ласково сказал:
— Ты, наверное, устал, голоден и хочешь пить. Пойдём ко мне. Как же жестоки твои отец и мать, что оставили тебя в этом холоде и вьюге.
— У меня нет ни отца, ни матери. Я сирота и беспризорный…
— Пойдём, сынок, пойдём ко мне, — сказал добрый незнакомец и, взяв ребёнка за руку, повёл его в свой дом.

Его домом была бедная хижина. Вокруг очага сидели жена доброго человека и трое маленьких детей. Рядом с хижиной, в большом загоне, жевали траву овцы. Он был пастухом, горным пастухом.
— Дорогие мои дети, я привёл вам брата. Теперь вы будете не трое, а четверо. Рука, которая кормила троих, накормит и четверых. Любите друг друга. Идите, поцелуйте вашего нового брата.

Прежде всего, жена пастуха обняла ребёнка и по-матерински крепко-крепко его поцеловала. Потом подошли дети и по-братски обняли его. Ребёнок плакал от радости, всё ещё не веря своему счастью. Затем они сели за стол — весёлые, радостные. Мать постелила для них постель и всех уложила спать рядом с собой. Мальчик был очень уставшим; он сразу закрыл глаза и сладко-сладко уснул.

Во сне он улыбался, словно уже был рядом с Солнцем, обняв его крепко и лежал в его тёплых и счастливых объятиях. Вдруг он проснулся от радости в сердце и увидел, что вместо Солнца он обнимает своих новых братьев и крепко держит за руку новую мать. И он понял, что Солнце именно здесь, в этом доме, и что он сам в объятиях Солнца…

Написать эссе ,,Что такое счастье?»

Счастье — это чувство, которое каждый из нас понимает по-своему. Для кого-то это время, проведённое с семьёй, для другого — достижение мечты или просто тёплый солнечный день. На самом деле, счастье часто прячется в мелочах: в улыбке близкого человека, в любимом занятии или в запахе свежего хлеба.

Я думаю, что счастье — это умение радоваться тому, что у тебя есть, и ценить каждый момент. Когда мы благодарны за простые вещи и умеем видеть хорошее даже в обычных днях, мы по-настоящему счастливы. Ведь иногда для счастья нужно так мало — просто быть рядом с теми, кого любишь.

Հայոց լեզու

Դ. Գործնական Քերականություն

Ձևի պարագա

Ցույց է տալիս գործողության կատարման ձևը։

Արտահայտվում է ձևի մակբայներով, գոյականի տարբեր հոլովաձևերով, որակական ածականով, կապային կապակցությունով, դերանունով, դերբայական ձևերով։  Պատասխանում է ինչպե՞ս հարցին։

1.     Ընդգծի՛ր ձև պարագաները։

Սիմինդրի երկար տերևները թրերի նման քսվում էին իրար։

Քամին սկզբում քշեց թեթև, իսկ հետո գազանաբար պոկեց թույլ ամրացրած տանիքները:

Տարերքը կամաց-կամաց սեղմում էր իր չարագույժ օղակը:

Չոր խոտը շատ արագ ու հեշտ է վառվում անգամ փոքրիկ կայծից:

Դժվարությամբ է հարմարվում նոր վայրում:

Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով:

Պատճառի պարագա

Ցույց է տալիս գործողության կատարման պատճառը։

Պատասխանում է ինչի՞ց, ի՞նչ պատճառով հարցին։

Արտահայտվում է գոյականի բացառական հոլովով, կապային կապակցություններով, դերբայական ձևերով՝ անորոշ դերբայի բացառական և գործիական հոլովներով։

2.     Գտի՛ր պատճառի պարագաները, ընդգծի՛ր։

Տիկինը սարսռաց սեփական մտքից։

Նրա դեմքը շիկնել էր թեթև հուզմունքից։

Վախից կուչ էր եկել սենյակի մի անկյունում։

Ապրուստի այլ միջոց չունենալով՝ ծերուկը սենյակը վարձով էր տալիս։

Շատ աշխատելուց նրա մկանները ամրացել էին։

Մենակություն բառից դողում է օդն իմ սենյակի։

Պայմանի պարագա

Ցույց է տալիս գործողության կատարման պայմանը։

Հիմնականում արտահայտվում է անորոշ դերբայի տրական հոլովով և դեպքում կապով։

Պատասխանում է ի՞նչ պայմանով, ո՞ր դեպքում հարցերին։

1.     Ընդգծի՛ր պայմանի պարագաները։

Քո մերժման դեպքում նրանք կհայտնվեն անելանելի դրության մեջ։

Մնացի տանը պարապելու պայմանով։

Բարձր գնահատական ստանալու դեպքում կարժանանաս ծնողներիդ գովքին։

Շուտ օգնության հասնելու դեպքում կավարտվեր այդ ամենը։

Նման դեպքում միշտ էլ հարցը վճռվում է հօգուտ մեծամասնության։

Նպատակի պարագա

Ցույց է տալիս գործողության կատարման նպատակը։

Արտահայտվում է առավելապես անորոշ դերբայի տրական հոլովով, ինչպես նաև  կապային կապակցություններով՝ համար, նպատակով, հանուն։

Պահանջում է ինչո՞ւ , ինչի՞ համար, ի՞նչ նպատակով հարցերը։

2.     Ընդգծի՛ր նպատակի պարագաները։

Աղջիկները գնացին աղբյուր՝ ջրի։

Շտապում էր՝ սեղմելու այդ մեծ բարեգործի ձեռքը։

Չափ ու քանակի պարագա

Ցույց է տալիս գործողության կատարման չափը , աստիճանը։

Պատասխանում է ինչքա՞ն , որքա՞ն հարցերին։

Արտահայտվում է թվական դերանուններով՝ այսքան, այդքան, այնքան, նույնքան, ․․․, մակբայներով՝ կրկին, նորից, բազմիցս, անընդհատ, բառակապակցություններով՝ տասն անգամ, կիսով չափ, այն աստիճան։

3.     Գտի՛ր չափ ու քանակի պարագաները։

Գրավիչ են դարձյալ քո աչքերը ջինջ։

Մայր ու որդի շատ երկար զբոսնեցին:

Փայտփորիկն անընդհատ կտցահարում էր ծառը:

Ոսկե շղթան արժեր հազար դոլար:

Փոքրիկը շատ էր սիրում պաղպաղակ և երբեք չէր հրաժարվում դրանից:

Այդ երեկո ծերունին բնավ չխոսեց:

Հայոց լեզու

Տ. Գործնական Քերականություն

1. Նախադասություններին ավելացրո՛ւ փակագծերում տրված հարցերին պատասխանող խնդիր լրացումներ, որոնք արտահայտվեն ա)բառով, բ) երկրորդական նախադասությամբ:

Այդ հրաշքը տեսնելով` վայրենիներն ազատ արձակեցին: (ո՞ւմ) Այդ հրաշքը տեսնելով` վայրենիներն ազատ արձակեցին գերուն: Այդ հրաշքը տեսնելով` վայրենիներն ազատ արձակեցին նրան, ում կապել էին զոհասեղանին:


Թերակդզու բնակիչները մի պատմություն են պատմում: (ինչի՞ մասին)

Թերակդզու բնակիչները մի պատմություն են պատմում լճի մասին:

Թերակդզու բնակիչները մի պատմություն են պատմում այն մասին, թե ինչպես լիճը բուժում է հիվանդներին:


Վերջապես արևը տաքացրեց: (ո՞ւմ)

Վերջապես արևը տաքացրեց հողը:

Վերջապես արևը տաքացրեց այն մարդուն, ովքեր երկար ժամանակ սպասում էին նրա ջերմությանը:


Զբոսաշրջիկները միայն երրորդ օրը գտան: (ի՞նչը)

Զբոսաշրջիկները միայն երրորդ օրը գտան ճանապարհը:


Զբոսաշրջիկները միայն երրորդ օրը գտան այն ճանապարհը, որը տանում էր դեպի գագաթը:


Քայլ առ քայլ առաջ գնալով` հասան: (ինչի՞ն)

Քայլ առ քայլ առաջ գնալով` հասան տուն:

Քայլ առ քայլ առաջ գնալով` հասան այն տեղին, որտեղ կարող են հանգստանալ:

2. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր բառով կամ բառակապակցությամբ և ընդգծի´ր այն բառը, որին դրանք լրացնում են:

Օրինակ`

 (Ե՞րբ) պատսպարվեցինք վրանում: Կեսօրին պատսպարվեցինք վրանում:


Սենյակում տանջվում էինք անտանելի տոթից:


Վտանգից խուսափելու համար շատ հեռու գնացինք ավերակներից:


Տաք ավազն սկսեց արագ մխալ :