День: 5 февраля 2025

Արդարությունը մարդկային հասարակության հիմնարար արժեքներից է։ Այն ապահովում է համերաշխություն, փոխադարձ հարգանք և վստահություն մարդկանց միջև։ Արդարության գաղափարը տարբեր դրսևորումներ ունի՝ իրավական և բարոյական, որոնք մեկտեղելով ապահովում են հավասարակշռված և արդար հասարակություն։

Արդարության իրավական կողմը վերաբերում է օրենքների և կանոնների պահպանմանը։ Իրավական արդարությունը նշանակում է, որ բոլորը հավասար են օրենքի առջև՝ անկախ իրենց սոցիալական դիրքից կամ այլ առանձնահատկություններից։ Օրենքները պետք է կիրառվեն անաչառ և միատեսակ՝ անկախ անձի հարստությունից, ազդեցությունից կամ այլ գործոններից։ Օրինակ՝ եթե մեկը խախտում է երթևեկության կանոնները, նա պետք է ստանա համապատասխան տուգանք, անկախ նրանից՝ հասարակ քաղաքացին է, թե հայտնի գործարար։ Իրավական արդարությունը նաև պաշտպանում է քաղաքացիների իրավունքները և ապահովում է արդար դատավարություն։

Ի տարբերություն իրավական արդարության, բարոյական արդարությունը վերաբերում է անհատի արժեքներին, վարքագծին և որոշումներին։ Այն ներառում է ազնվությունը, կարեկցանքը և արդար վերաբերմունքը ուրիշների նկատմամբ։ Բարոյական արդարությունը հաճախ պահանջում է, որ մարդը ճիշտ որոշում կայացնի նույնիսկ այն դեպքում, երբ դա իրեն դժվարություն է պատճառում։ Օրինակ՝ եթե խանութում վաճառողը սխալմամբ ավել գումար է վերադարձնում, բարոյապես արդար կլինի այդ գումարը վերադարձնել։ Բարոյական արդարությունը նաև դրսևորվում է ընկերության կամ ընտանիքի շրջանակներում, երբ մարդը հավասար վերաբերմունք է ցուցաբերում բոլորի նկատմամբ։

Ամփոփելով՝ կարելի է ասել, որ արդարությունը հիմնվում է երկու կարևոր ուղղությունների վրա՝ իրավական և բարոյական։ Եթե իրավական արդարությունը կարգավորում է հասարակական հարաբերությունները օրենքների միջոցով, ապա բարոյական արդարությունը հիմնվում է մարդու ներքին արժեքների վրա։ Այս երկու կողմերի համադրությունն է, որ ապահովում է առողջ և համերաշխ հասարակություն։

Լևոնը ապրում էր առափնյա գյուղում: Նրա հայրը իրենց գյուղի լավագույն ձկնորսներից էր: Լևոնը նրա հետ հաճախակի դուրս էր գալիս ծով՝ ձկնորսության: Նա շատ սիրում իր հայրիկին և ցանկանում էր նրա պես լավ ձկնորս լինել: Մի օր, երբ իր հայրը հիվանդ էր, տանը ուտելու բան չկար: Լևոնը որոշեց օգտակար լինել ընտանիքին: Առավոտյան Լևոնը գնաց ծովափ և արձակելով հոր նավակը՝ դուրս եկավ ծով: Նա հմուտ թիավար չէր, և կարճ ժամանակում քամին նրան հեռացրեց ափից: Նա սկզբում չնկատեց դա, քանի որ զբաղված էր փոքր ձկնիկներ բռնելով: Երբ արև գնաց դեպի մայրամուտ, Լևոնը նկատեց, որ ափը չի երևում: Նա վախեցավ և նայեց իր չորս կողմը՝ փորձելով գտնել ափը: Այդպես այդ գիշեր նա անցկացրեց բաց ծովում: Հաջորդ օրը նա նույնպես անցկացրեց ծովում և մտածում էր, որ այդ գիշերը նույնպես կանցկացնի նավակում: Բայց այդ գիշերը հաջողակ էր և լուսավոր: Նորից երկնքում  լողում էր լուսինը:  Կաթնավուն լույսի  մեջ ուրվագծվում  էին լեռները:   Քամին շոյում էր տղայի դեմքը, և քաղաքը կանչում էր բյուրավոր լույսերով:

ա) a = 1

b = -6

c = 5

D = 36 — 20 = 16 = 4²

x1 = (6 + 4)/2 = 10/2 = 5

x2 = (6 — 4)/2 = 2/2 = 1

x² — 6x + 5 = (x — 5) (x — 1)

բ) a = 1

b = -9

c = -10

D = 81 + 40 = 121 = 11²

x1 = (9 + 11)/2 = 20/2 = 10

x2 = (9 — 11)/2 = -2/2 = -1

x² — 9x — 10 = (x — 10) (x + 1)

գ) a = 1

b = 7

c = — 30

D = 49 + 120 = 169 = 13²

x1 = (-7 + 13)/2 = 6/2 = 3

x2 = (-7 — 13)/2 = -20/2 = -10

x² + 7x — 30 = (x — 3) (x + 10)

դ) a = 1

b = 2

c = -8

D = 4 + 32 = 36 = 6²

x1 = (-2 + 6)/2 = 4/2 = 2

x2 = (-2 — 6)/2 = -8/2 = -4

x² + 2x — 8 = (x — 2) (x + 4)

ե) a = 3

b = -10

c = -8

D = 100 + 96 = 196 = 14²

x1 = (10 + 14)/6 = 24/6 = 4

x2 = (10 — 14)/6 = -4/6 = -2/3

3x² — 10x — 8 = 3 (x — 4) (x + 2/3)

զ) a = 2

b = 5

c = -3

D = 25 + 24 = 49 = 7²

x1 = (-5 + 7)/4 = 2/4 = 1/2 = 0.5

x2 = (-5 — 7)/4 = -12/4 = -3

2x² + 5x — 3 = 2 (x — 0.5) (x + 3)

է) a = 4

b = -4

c = -3

D = 16 + 48 = 64 = 8²

x1 = (4 + 8)/8 = 12/8 = 1.5

x2 = (4 — 8)/8 = -4/8 = -1/2 = — 0.5

4x² — 4x — 3 = 4 (x — 1.5) (x + 0.5)

ա)

x² — 4x — 45 = (x — 9) (x + 5)

a = 1

b = -4

c = -45

D = 16 + 180 = 196 = 14²

x1 = (4 + 14)/2 = 18/2 = 9

x2 = (4 — 14)/2 = -10/2 = -5

x² + x — 20 = (x — 4) (x + 5)

a = 1

b = 1

c = -20

D = 1 + 80 = 81 = 9²

x1 = (-1 + 9)/2 = 8/2 = 4

x2 = (-1 — 9)/2 = -10/2 = -5

Պատ.՝ Այո:

բ)

x² — 12x + 35 = (x — 7) (x — 5)

a = 1

b = -12

c = 35

D = 144 — 140 = 4 = 2²

x1 = (12 + 2)/2 = 14/2 = 7

x2 = (12 — 2)/2 = 10/2 = 5

x² + x — 30 = (x — 5) (x + 6)

a = 1

b = 1

c = -30

D = 1 + 120 = 121 = 11²

x1 = (-1 + 11)/2 = 10/2 = 5

x2 = (-1 — 11)/2 = -12/2 = -6

Պատ.՝ Այո:

գ)

2x² + 6x — 20 = 2 (x — 2) (x + 5)

a = 2

b = 6

c = -20

D = 36 + 160 = 196 = 14²

x1 = (-6 + 14)/4 = 8/4 = 2

x2 = (-6 — 14)/4 = -20/4 = -5

7x² — 21x + 14 = 7 (x — 2) (x — 1)

a = 7

b = -21

c = 14

D = 441 — 392 = 49 = 7²

x1 = (21 + 7)/14 = 28/14 = 2

x2 = (21 -7)/14 = 14/14 = 1

Պատ.՝ ոչ:

դ)

3x² + 9x — 12 = 3 (x — 1) (x + 4)

a = 3

b = 9

c = -12

D = 81 + 144 = 225 = 15²

x1 = (-9 + 15)/6 = 6/6 = 1

x2 = (-9 — 15)/6 = -24/6 = -4

2x² — 6x + 4 = 2 (x — 2) (x — 1)

a = 2

b = -6

c = 4

D = 36 — 32 = 4 = 2²

x1 = (6 + 2)/4 = 8/4 = 2

x2 = (6 — 2)/4 = 4/4 = 1

Պատ.՝ այո:

ե)

ա) 4x² — 9 = (2x — 3) (2x + 3)

բ) 16x² — 25 = (4x — 5) (4x + 5)

գ) x² — 5 = (x — √5) (x + √5)

դ) x² — 2 = (x — √2) (x + √2)

ե) (x — 2)² — 9x² = (x — 2 + 3x) (x — 2 — 3x) = (4x — 2) (-2x — 2)

զ) (2x + 3)² — 49 = (2x + 3 — 7) (2x + 3 + 7) = (2x — 4) (2x + 10)

ա) x² — 4x — 5 = (x — 5) (x + 1)

D = 16 + 20 = 36 = 6²

x1 = (4 + 6)/2 = 10/2 = 5

x2 = (4 — 6)/2 = -2/2 = -1

բ) 3b² — 14b — 5 = 3 (x — 5) (x + 1/3)

D = 196 + 60 = 256 = 16²

x1 = (14 + 16)/6 = 30/6 = 5

x2 = (14 — 16)/6 = -2/6 = -1/3

գ) (x — 8)² — 25 = (x — 8 — 5) (x — 8 + 5) = (x — 13) (x — 3)

դ) 121 — (x + 3)² = (11 — x — 3) (11 + x + 3) = (8 — x) (14 + x)

ե) 4x² — 9 (x + 1)² = (2x — 3x — 3) (2x + 3x + 3) = (-x — 3) (5x + 3)

զ) (5x — 2)² — 49x² = (5x — 2 — 7x) (5x — 2 + 7x) = (-2x — 2) (12x — 2)

1.   Առանձնացրո’ւ գոյականները, ածականները, բայերը և գրի՛ր դրանց առանձնահատկությունները։ Մյուս խոսքի մասերն ուղղակի նշել։ 

Ձին լայն մարմնով ճեղքում էր լեռնային օդի սառն ալիքները:

Ձին — գոյական , հասարակ, իրանիշ, թանձրացական, եզակի, ուղղական, ու արտաքին, որոշյալ

Լայն — ածական, որակական ածական, դրական աստիճան

մարմնով — գոյական, հասարակ, իրանիշ, թանձրացական, եզակի, գործիական, անորոշ

Ճեղքում — բայ, դիմավոր, սահմանական, անկատար անցյալ , երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական

Լեռնային — ածական, հարաբերական

Օդի — գոյական, թանձրացական, հասարակ, իրանիշ, եզակի, սեռական, ի արտաքին, անորոշ

Սառն — ածական, որակական, դրական

Ալիքները — գոյական, հասարակ, իրանիշ, հոգնակի, հայցական, ի արտաքին, թանձրացական, որոշյալ:

2. Բայերն ըստ կազմության լինում են պարզ և ածանցավոր: Տրված են բայեր, բաժանի՛ր խմբերի: Թարմացնել, խմել, կռվել, վախեցնել, ներկոտել, խաղացնել, երգել, փախչել:

Պարզ- խմել, կռվել, երգել, փախչել:
Ածանցավոր -Թարմացնել, վախեցնել, ներկոտել, խաղացնել