День: 19 ноября 2024

18․11-22․11

Թեման․ներածություն։Նյուտոնի օրենքները

Դասարանում քննարկվող հարցեր

1․Ի՞նչ է ուսումնասիրում մեխանիկայի  <<դինամիկա>> բաժինը։

Դինամիկան մեխանիկայի այն բաժինն է, որն ուսումնասիրում է մեխանիկական շարժման առաջացման պատճառները:

2․Նյուտոնի առաջին օրենքի ձևակերպումը:

Մարմինը պահպանում է իր դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ դրանց ազդեցությունները հավասարակշռված են:

3․Ի՞նչն է մարմնի արագության փոփոխության պատճառը:

Մարմնի արագության փոփոխության պատճառը մարմնի վրա այլ մարմիների կողմից ազդող ուժն է:

4․Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը

Մարմնի արագացումն ուղիղ համեմատական է նրա վրա ազդող ուժին և հակադարձ համեմատական է նրա զանգվածին:

a — մարմնի արագացում

F — մարմնի վրա ազդող ուժ

m — մարմնի զանգված

a = F/m

F = am

5․Ո՞ր դեպքում է մարմինը շարժվում արագացմամբ

Մարմինը շարժվում է արագացմամբ, երբ նրա վրա ազդող զուտ ուժը չի հավասար զրոյի:

6․Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ

Բռնակը քաշելու դեպքում դուռը բացվում է:

Քամին ճոճում է ծառի ճյուղերը:

7․Նյուտոնի երրորդ օրենքի ձևակերպումը,գրել բանաձևը

Երկու մարմիններ միմյանց հետ փոխազդում են մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված ուժերով:

F1 = -F2

F1 = Առաջին մարմնի ազդեցության ուժը երկրորդի վրա

-F2 = Երկրորդ մարմնի ազդեցության ուժը առաջինի վրա։

Սովորել՝ Է. Ղազարյանի դասագրքից. էջ23-ից մինչև էջ33։Կատարել Է. Ղազարյանի դասագրքից. էջ177-178 խնդիրներ29․30,31,32,33,37-ից մինչև 46-ը

29. m = 3կգ

a=Fm=6Ն/կգ=2Ն/կգ=2կգ*մ/վ²/կգ=2մ/վ²
F=6Ն Պատ՝ 2մ/վ²:
—————————-
a=?(մ/վ²)

30.m=60տ=60000կգ a=Fm=90000Ն/60000կգ=1,5Ն/կգ=15Ն/կգ*մ/վ²/կգ=1,5մ/վ²
F=90կՆ=90000Ն

Պատ՝ 1,5մ/վ²:
———
a=?(մ/վ²)

31.F=6կՆ=6000Ն m=F/a=6000Ն/2մ/վ²=3000կգ=3տ
a=2մ/վ² 

Պատ՝ 3տ:
m=?

———

32.m = 200կգ F = am = 0,2մ/վ² x 200կգ = 40Ն

a = 0,2մ/վ² 

Պատ.՝ 40Ն:

——

F = ?

33.F=2Ն m=F/a=2Ն/8մ/վ²=0,25կգ
a=8մ/վ² 

Պատ՝ 0,25կգ:

—

m=?

37.a₁ = 8մ/վ² m₁ = F₁/a₁ = 60Ն/8մ/վ² = 7,5կգ

F₁ = 60Ն F₂ = a₂m₁= 2մ/վ² x 7,5կգ = 15Ն

a₂ = 2մ/վ² 

Պատ.՝ 15Ն:

——

F₂ = ?

38.m₁ = 10կգ F₁ = a₁m₁ = 2մ/վ² x 10կգ = 20Ն

a₁ = 2մ/վ² a₂ = F₁/m₂ = 20Ն/5կգ = 4մ/վ²

m₂ = 5կգ

Պատ.՝ 4մ/վ²։

——

a₂ = ?

40.F₁ = 40Ն m₁ = F₁/a₁ = 40Ն/0,8մ/վ² = 50կգ

a₁ = 0,8մ/վ² F₂ = a₂m₁ = 0,15մ/վ² x 50կգ = 7,5Ն

a₂ = 0,15մ/վ² 

Պատ.՝ 7,5Ն:

——

F₂ = ?

Տնային

Սովորել

1. Տրված նյութերի շարքից ընտրե՛ք հիմքերը և անվանե՛ք. NaOH (Նատրիումի հիդրօքսիդ), HCI, Fe (OH) 2 (Երկաթի հիդրօքսիդ), H2SO4, Ba (OH) 2 (Բարիումի հիդրօքսիդ), Na2CO3, H2SiO3, SO2

2.Անվանե՛ք այն հիմքերը, որոնք առօրյայից հայտնի են ձեզ:

Սոդայի լուծույթ (կենցաղային) — Օգտագործվում է լվացքի, մաքրության և ճարպերի լուծման համար:

Նատրիումի հիդրօքսիդ (NaOH) — Կիրառվում է մաքրող նյութերի արտադրության մեջ, օրինակ՝ կոյուղու խցանումները մաքրելու համար:

Կալցիումի հիդրօքսիդ (Ca(OH)₂) — Հայտնի է որպես «կարմիր ծեփ» կամ «կահ»: Օգտագործվում է շինարարությունում և հողագործությունում:

Մագնեզիումի հիդրօքսիդ (Mg(OH)₂) — Գտնվում է որոշ դեղամիջոցներում, ինչպիսիք են թթվասպառիչները և լուծողականները:

Դասարանական.

1.Կազմե՛ք հետևյալ օքսիդներին համապատասխան հիդրօքսիդների բանաձևերը, և անվանե՛ք. ա) լիթիումի օքսիդ դ) նատրիումի օքսիդ բ) ծծմբի(IV) օքսիդ ե) բարիումի օքսիդ գ) երկաթի(II) օքսիդ զ) ֆոսֆորի(V) օքսիդ 

2.Տրված են հետևյալ սխեմաները՝

C- >CO2 ->H2CO3

S->SO2->SO3->H2SO4

Գրե՛ք իրագործվող ռեակցիաների հավա սարումները:

3.Ո՞ր շարքում   է  գրված  ֆոսֆոր, թթվածին, ածխածին, երկաթ և ազոտ   քիմիական        

տարրերի նշանները: Նշիր դրանց Ar-ները
      1) F, C, P, Si, Na
     2)  O, C, Li, K, Ba
     3)  P, O, C, Fe, N
     4)  K, Na, P, Fe, C

Ar (P) = 31

Ar (O) = 16

Ar (C) = 12

Ar (Fe) = 56

Ar (N) = 14

Աղեր (էջ 170)

136; 137. 138; 139. 140; 141, 142

S = 15 x 45 + (15 + 25) x 30 = 675 + 1200 = 1875 (մ²)

1 x (3 — 1) + 1 x (1 + x) = 16/5

2 + 1 + x = 16/5

3 + x = 16/5

15 + 5x = 16

5x = 16 — 15

5x = 1

x = 0.2

___

P = 1 + 3 + 1.2 + 1 + 0.2 + 2 = 8.4 մ

S1 = 200 x 200 = 40000

S = 10.5 x 40000 = 420000 (մ²)

S1 = 100 x 100 = 10000

S = 7.5 x 10000 = 75000(մ²)

Քանի որ AB = BC (հ.ս), BH = BH, AH = HC | => ABH = BHC | => S_ABH = S_BHC = 8սմ²

Քանի որ AB = CD , BC = AD, AC = AC |=> ABC = ACD | => S_ABC = S_ACD = 15 սմ² | => S_ABCD = 15 + 15 = 30 սմ²

S_ABC = S_ABO + S_BOC + S_AOC = 5 + 6 + 3 = 14 սմ²

Առաջադրանք 1

«Համաշխարհային պատմություն»

Անգլիական հեղափոխությունը/էջ 39-43-ը պատմել. Էջ 44-ի հարցերին գրավոր պատասխանել:/

1. Հեղափոխություն՝ Հասարակական-քաղաքական համակարգի արմատական փոփոխություն: Քաղաքացիական պատերազմ՝ Ներքին զինված հակամարտություն երկրի բնակչության խմբերի միջև:

2. Կողմ՝ Անհրաժեշտ էր միապետությանը դեմ պայքարելու համար։ Դեմ՝ Բոլորը չէին ընդունում դա։

3. Քրոմվելը դառնում է ղեկավար, բայց առանց թագավորի տիտղոսի։

4. Նա չընդունեց, քանի որ չէր ուզում վերականգնել թագավորությունը: Իսկ եթե ընդուներ, բնակչության մի մասը գուցե աջակցեր, բայց մյուս մասը քննադատաբար կվերաբերվեր:

5. 1688-1689 թթ. իրադարձությունները հայտնի են որպես Փառահեղ հեղափոխություն (Glorious Revolution): Այն տեղի ունեցավ Անգլիայում և ավարտվեց, երբ կաթոլիկ թագավոր Ջեյմս II-ը գահընկեց արվեց առանց մեծ պատերազմի: Թագավորության ղեկը հանձնվեց նրա դստեր՝ Մարիի, և նրա ամուսնուն՝ Վիլհելմ Օրանացուն:
Այս իրադարձությունը «փառահեղ» էր համարվում, քանի որ տեղի ունեցավ համեմատաբար խաղաղ և առանց զանգվածային արյունահեղության:

6. Այո՝ Խորհրդարանական գերակայությունն ամրապնդվեց: Ոչ լիովին՝ Սոցիալական արդարությունը մեծապես չիրագործվեց:

Առաջադրանք 2

«Համաշխարհային պատմություն»Լուսավորության դարաշրջան, էջ 45-48  պատմել, էջ 49-ի հարցերին գրավոր պատսխանել: 

Քննարկում

1.Լուսավորական գաղափարների խոշոր ներկայացուցիչներից է Ջոն Լոկը: Փիլիսոփա Ջոն Լոկը ծնվել է 1632թ.-ի օգոստոսի 29-ին Ռինգթոնում (Անգլիա): Նրա գաղափարները մեծ ազդություն են թողել էպիստեմոլոգիայի և քաղաքական փիլիսոփայության զարգացման վրա: Լայնորեն ճանաչված է որպես Լուսավորչական դարաշրջանի ազդեցիկ մտածողներից մեկը: Լոկի նամակներն ազդեցություն են թողել Վոլտերի և Ռուսսոյի, շոտլանդացի մտածողների և ամերիկյան հեղափոխականների վրա: Լոկի փիլիսոփայության մեջ կարելի է առանձնացնել վեց հիմնական դրույթ; Օգտվելով նշված հղումից՝ ընտրիր երեք դրույթ, կարդալուց հետո հիմնավորիր քեզ դուր եկած հատվածները: Ջոն Լոկ https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3728

2.Լոկի քաղաքական հայացքները կարդալուց հետո փորձիր զուգահեռներ անցկացնել արդի ժամանակաշրջանի հետ, գրի քո կարծիքը։/գրավոր/
Մարդու բնական վիճակը լիակատար ազատությունն ու հավասարությանն է իր կյանքի և ունեցվածքի տնօրինման պայմաններում։ Դա խաղաղության և բարյացակամության վիճակ է։ Բնության օրենքը ցուցում է խաղաղություն և անվտանգություն։
Քաղաքացիական հասարակության և իրավական ժողովրդավարական պետության տեսաբան է՝ թագավորի և ազնվականության օրենքի առջև հաշվետու լինելու կողմնակից։
Պետությունը ստեղծված է բնական իրավունքների (ազատություն, հավասարություն, ունեցվածք) և օրենքների (խաղաղություն և անվտանգություն) երաշխավորման համար, այն չպետք է ոտնձգություն անի այդ իրավունքների վրա, պետք է այնպես կազմակերպվի, որպեսզի բնական իրավունքները հուսալի կերպով երաշխավորվեն։

3․ Ֆրանսիական լուսավորականներ Շարլ Մոնտեսքյու, Ժան-Ժակ Ռուսո /Էմիլ կամ դաստիարակության մասին/, Մարի Ֆրանսուա Վոլտեր

ա.Գրիր տաս կետից բաղկացած  քո տեսակետը դաստիարակության մասին։

բ. Այս հղումից օգտվելուց հետո ներկայացրու Ժան- Ժակ Ռուսոյի մոտեցումը դաստիարակությանը, արդյոք համապատասխանում է քո պատկերացրած տեսակետին։/հիմնավորիր գրավոր/

4.Շառլ Մոնտեսքյու. ստորև տեղադրված նյութին ծանոթանալուց հետո, 3-5 նախադասությամբ հայտնիր քո տեսակետը/գրավոր:
Մոնտեսքյուի՝ պատմության մասին փիլիսոփայությունը նվազագույնի էր հասցնում անհատների և իրադարձությունների դերը։ “Խորհրդածություններ հռոմեացիների ծաղկման և անկման պատճառների մասին” գրքում “յուրաքանչյուր պատմական իրադարձություն տեղի է ունեցել մի հիմնական շարժման հետևանքով” տեսակետը նա մեկնաբանում էր այսպես. Պատահականությունը չի կառավարում աշխարհը։ Հարցրեք հռոմեացիներին, որոնք ունենում էին իրար հաջորդող հաջողություններ, արդյոք առաջնորդվել են որևէ հստակ պլանով, կամ իրար հաջորդող վայրիվերումներ, որոնք հետևել են մեկը մյուսին։ Յուրաքանչյուր միապետության մեջ գոյություն ունեն ընդհանուր պատճառներ՝ բարոյական և ֆիզիկական, որոնք բարձրացնում, հաստատում կամ այն հավասարեցնում են հողին։ Բոլոր միջադեպերը կառավարվում են այս պատճառներով։ Եվ եթե մի պատերազմում պատահականությունը, որը որոշակի պատճառ է, պետությունը ավերածության է հասցրել, ինչ- որ հիմանական պատճառ կարևոր է դարձրել պետության կործանվելը որևէ պատերազմի պատճառով։ Միով բանիվ՝ հիմնական միտումը առաջանում է այդ բոլոր միջադեպերից։ Հանրապետությունից դեպի կայսրություն անցում կատարելը քննարկելիս նա առաջարկում է այն տեսակետը, որ եթե Կեսարը և Պոմպեոսը չփորձեին զավթել Հանրապետության կառավարումը, ապա մյուսները ավելի կմեծանային իրենց տեղերում։ Պատճառը ոչ թե Կեսարի և Պոմպեոսի ձգտումն է, այլ ընդհանրապես մարդկային ձգտումն է։

Առաջադրանք 2

«Համաշխարհային պատմություն»

Հասարակության վերակառուցման  հեղափոխական ուղին/էջ 20-25-ը պատմել. Էջ 25-ի հարցերին գրավոր պատասխանել:/