День: 13 ноября 2024

Հասարակագիտություն 8, էջ 36

«Ընտանիք», «ազգ» և «մշակույթ» հասկացությունները տարբեր, բայց խորը փոխկապակցված են: Կարծում եմ, դուք ուզում եք խոսել դրանց մասին ավելի առանձին՝ կամ նրանց ներդաշնակության և փոխհարաբերությունների վերաբերյալ:

1. Ընտանիք՝ Ընտանիքը մարդկային կյանքի հիմքն է, այն փոքր համայնք է, որտեղ մարդիկ կապի մեջ են միմյանց հետ փոխըմբռնման, սիրո և աջակցության միջոցով: Ընտանիքում ձևավորվում են այն սկզբունքներն ու արժեքները, որոնք հետագայում տարածվում են ավելի լայն շրջանակներում՝ ընտանիք անդամները սովորում են փոխհարաբերություններ, բարոյականություն, մարդկային իրավունքներ, վստահություն, հոգատարություն։ Ընտանիքը երբեմն նաև հանդիսանում է այն միջավայրը, որտեղ ընտանեկան ավանդույթները փոխանցվում են սերնդեսերունդ:
2. Ազգ՝ Ազգը ավելի լայն հասարակական ու մշակութային համախմբում է, որի հիմքում ընկած է ընդհանուր լեզու, պատմություն, մշակույթ, հավատալիքներ և ավանդույթներ։ Այն կազմավորվում է ոչ միայն ժամանակի ընթացքում, այլև ընդհանուր մշակութային կապերի շնորհիվ, որոնք հաճախ վերականգնվում են ընտանիքներում: Ազգի կազմում մարդիկ ունեն որոշակի ընդհանուր պատկանելիության զգացում, ինչը օգնում է պահպանել այս կամ այն ազգային ինքնությունը, մշակութային առանձնահատկությունները: Ազգը մարդկանց կապում է նրանց արմատներով ու պատմությամբ:
3. Մշակույթ՝ Մշակույթը ամբողջական պատկերացումն է այն արժեքների, նորմերի, ավանդույթների, կրոնական և սոցիալական սովորությունների, արվեստի և գիտության մասին, որոնք զարգանում են ի հեճուկս մի ազգի կամ հասարակության: Այն այն խարիսխն է, որ պահպանում է ազգային ինքնությունը, որոշում է այն, թե ինչպես են մարդիկ գործել, ինչպիսի վերաբերմունք ունեն մյուսների և բնության նկատմամբ: Մշակույթը իր մեջ ներառում է ամենը՝ լեզվից մինչև կենցաղ, արվեստ, ճարտարապետություն, երաժշտություն: Այս համակարգը կարևորվում է այն եղանակները, որոնցով մի ժողովուրդ ինքնակազմակերպվում է:

Անընդհատ փոխհարաբերությունների մեջ լինելով, այս երեք հասկացությունները փոխհատուցում են միմյանց: Ընտանիքը երբեմն նույնացնում է ազգային արժեքներն ու ավանդույթները, ազգը հարստացնում է մշակույթը, իսկ մշակույթը ամրապնդում է ազգի միասնականությունը: Ապագա սերունդները ժառանգում են և շարունակում են այն արժեքները, որոնք ընտանիքներից ի վեր փոխանցվում են ազգերին ու մշակույթներին:

Սիրելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեման․

• Գլխուղեղի կառուցվածքը և գործառույթները
•  Կամուրջ
• Ուղեղիկ
• Միջին ուղեղ
• Դասագիրք- էջ՝ 37-41

Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին․

1. Ի՞նչ բաժիններից է կազմված գլխուղեղը։

Ուղեղից (մեծ կիսագնդեր, առջևի ուղեղ), միջանկյալ ուղեղից, միջին ուղեղից, կամուրջից, երկարավուն ուղեղից և ուղեղիկից:

1. Ի՞նչ գիտեք երկարավուն ուղեղի և կամուրջի գործառույթների մասին։

Երկարավուն ուղեղը վերահսկում է կենսական գործառույթներ, ինչպիսիք են շնչառությունը, սրտի ռիթմը և արյան ճնշումը, իսկ կամուրջը կոորդինացնում է շարժումները և աջակցում շնչառության կարգավորմանը:

1. Միջին ուղեղի ինչպիսի՞ գործառույթ գիտեք։

Միջին ուղեղը օգնում է վերահսկել շարժումները, լսել ու տեսնել, նաև պատասխանատու է մարմնի հավասարակշռության համար:

Ներկայացնելու եմ նոր թեմա․

• Տեսողական վերլուծիչ,
•  աչքի կառուցվածքը։

1.Փոխի՛ր թվականների գրության ձևը:

Բրազիլացի մի դերվիշ կարողացավ 115 օր սոված մնալ:

Բրազիլացի մի դերվիշ կարողացավ հարյուր տասնհինգ օր սոված մնալ:

XIX դարի երրորդ քառորդին պեղումներն ավարտվեցին:

19րդ դարի երրորդ քառորդին պեղումներն ավարտվեցին:

Ամբողջ XVII դարի ընթացքում իսպանացիներն արտահանեցին ինկերի հարստությունը:

Ամբողջ քսանյոթերրորդ դարի ընթացքում իսպանացիներն արտահանեցին ինկերի հարստությունը:

Տաճարները 100-ական տարում էին կառուցվել:

Տաճարները հարյուրական տարում էին կառուցվել:

 Արկածախնդիր նավապետն այդ ժամանակ տարեկան 7-8 հազար տոննա գուանո (թռչնաղբ) էր վաճառում:

Արկածախնդիր նավապետն այդ ժամանակ տարեկան յոթից ութ հազար տոննա գուանո (թռչնաղբ) էր վաճառում:

Միայն Չինչա կղզում (Պերու) հինգից տասը միլիոն ջրագռավ կար:

Միայն Չինչա կղզում (Պերու) 5-10 միլիոն ջրագռավ կար:

Ամենամեծ որսը կատարվեց 1938 թվականին, երբ խփվեց ավելի քան 54 հազար կետ:

Ամենամեծ որսը կատարվեց հազար իննը հարյուր երեսունութ թվականին, երբ խփվեց ավելի քան հիսունչորս հազար կետ:

2.Սխալ գործածված կամ գրված թվականները գտի՛ր և ուղղի՛ր:

Ութ տարում երեսուն ինն անգամ քննություն է հանձնել:
Նրա հավանոցում երեքհարյուրվաթսուներկու թև թռչուն կա:
Բոլոր երեխաներին վեց-վեցական մատիտ տվեցին:
Նա ամեն օր անցնում է հիսունական կիլոմետր:
ХХ-րդ դարն ավարտին է մոտենում:
1886 թվականին շախմատի համար առաջին արքան դարձել է Ստեյնիցը, որն այդ կոչումը պահել է մինչև 1894 թվականը: Նրանց ամենաառաջին հանդիպումը 1926 թվականին է եղել:
 Օլիմպիական XII և XIII-րդ խաղերը համաշխարհային պատերազմի պատճառով տեղի չունեցան:

_____

Ութ տարում երեսունիննը անգամ քննություն է հանձնել:

Նրա հավանոցում երեք հարյուր վաթսուներկու թև թռչուն կա:

Բոլոր երեխաներին վեց-վեց մատիտ տվեցին:

Նա ամեն օր անցնում է հիսուն կիլոմետր:

ХХ դարն ավարտին է մոտենում:

Օլիմպիական XII և XIII խաղերը համաշխարհային պատերազմի պատճառով տեղի չունեցան:

3․ Յուրաքանչյուր շարքից մեկական բաղադրիչ վերցնելով` բաղադրյալ դերանուններ կազմի՛ր:

Ա. Այս, այդ, այն, նույն, որ, քանի, ինչ, ոչ:

Բ. Ինչ, տեղ, պես, քան, պիսի, երորդ:

__

այսպիսի, այդքան այնպիսի, նույնքան, քանիերորդ, ինչ-որ, ոչինչ, որերորդ.

17.2 + 14.3 + 16.1 = 47.6 = 48

Համացանցով նիշք (ֆայլ) ներբեռնելու միջին արագությունը մոտ 14.7 Մբ/վ է: Քանի՞ Մբ է հնարավոր նեռբեռնել 15 վայրկյանում:

14.7 x 15 = 220.5 Մբ = 220 Մբ:

Գործարանի հոսանքի ծախսն ամսական մոտ 1.4 մլն դրամ է, գազինը՝ 800000 դրամ, իսկ ջրինը՝ 15000 դրամ: Գնահատեք կազմակերպության կոմունալ վճարումների ամսական արժեքը:

Հոսանքի ծախսը՝ 1,400,000 դրամ

Գազի ծախսը՝ 800,000 դրամ

Ջրի ծախսը՝ 15,000 դրամ

———

1,400,000 + 800,000 + 15,000 = 2,215,000 մլն դրամ = 2,2 մլն դրամ

3000 x 12 = 36000 = 40000 դրամ

՛՛՛ԽՄԲԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ՝՝՝

Առաջին խաղացող : Կարոլինա Եսայան

Երկրորդ խաղացող : Նարե Սուքիասյան

Հաղթող : Կարոլինա Եսայան

1. Տեքստի թվականները բառերով գրի՛ր:

 Կալիֆոռնիացի 40-ամյա մի մարդ (Պիտեր Նիկեյրսը) Միացյալ Նահանգները` Խաղաղ օվկիանոսից մինչև Ատլանտյան, ոտքով անցավ 99 օր 13 ժամ 13 րոպեում, 6 ժամով ավելի արագ, քան նույն տարածությունն անցած հայրենակիցը:  Ճանապարհի երկարությունը 4904 կիլոմետր էր: 1 օրում անցնում էր միջին հաշվով 50 կիլոմետր:

———

Կալիֆոռնիացի քառասունամյա մի մարդ (Պիտեր Նիկեյրսը) Միացյալ Նահանգները՝ Խաղաղ օվկիանոսից մինչև Ատլանտյան, ոտքով անցավ իննսունինը օր տասներեք ժամ տասներեք րոպեում, վեց ժամով ավելի արագ, քան նույն տարածությունն անցած հայրենակիցը։ Ճանապարհի երկարությունը չորս հազար ինը հարյուր չորս կիլոմետր էր։ Մեկ օրում անցնում էր միջին հաշվով հիսուն կիլոմետր։

2. Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն` դնելով պահանջված թվով:

Այդ լողացող գործարանը մեկ օրում կարող է մշակել երեսուն կապույտ… (կետ), ստանալ 600 (տոննա) ճարպ, որը համարժեք է 2400 (հեկտար) տարածությամբ արևածաղկի դաշտից ստացվող յուղին:
1961 թվականին արդեն Ասիայում 600 (ռնգեղջյուր) (մնալ):
Մի քանի ժամվա ընթացքում Արջակղզում 900 (ծովափիղ) (խփվել):
Իրենց որսացած 900 (ծովափիղ) էլ (թողնել) տեղում ու տարել էին միայն ժանիքները:
Երկրի վերջին հինգ (նախագահ) (հետևել) կենդանական ու բուսական աշխարհի վերականգնմանը:
Ջրհեղեղի դատարկած վեց (գյուղ) արդեն վերաբնակիչներ են ապրում:
Ժլատորեն (բաշխվել) թանկարժեք փոշու վերջին հիսուն (գրամ):

———

Այդ լողացող գործարանը մեկ օրում կարող է մշակել երեսուն կապույտ կետ, ստանալ վեց հարյուր տոննա ճարպ, որը համարժեք է երկու հազար չորս հարյուր հեկտար տարածությամբ արևածաղկի դաշտից ստացվող յուղին:
1961 թվականին արդեն Ասիայում վեց հարյուր ռնգեղջյուր էր մնացել:
Մի քանի ժամվա ընթացքում Արջակղզում ինը հարյուր ծովափիղ խփվել էր:
Իրենց որսացած ինը հարյուր ծովափիղ էլ թողել էին տեղում ու տարել էին միայն ժանիքները:
Երկրի վերջին հինգ նախագահը հետևել է կենդանական ու բուսական աշխարհի վերականգնմանը:
Ջրհեղեղի դատարկած վեց գյուղում արդեն վերաբնակիչներ են ապրում:
Ժլատորեն բաշխվել էր թանկարժեք փոշու վերջին հիսուն գրամը:

3.Նախադասությունները ձևափոխի՛ր այնպես, որ թվականները հոմանիշ ձևերով փոխարինվեն:

Օրինակ`

Կողմերը վեցական մետը երկարություն ունեն: — Յուրաքանչյուր կողմը վեց մետր երկարություն ունի:
 Ճանապարհի համարակալված հատվածներից հիսունհինգերորդն է    քեզ հետաքրքրողը: -Ճանապարհի համար հիսունհինգ հատվածն է քեզ հետաքրքրողը:

Գրքերից յուրաքանչյուրը երեք հարյուր էջ ունի:
Նրանք այդ օրը երեսունական կիլոմետր անցել էին անապատով:
Գյուղում, որտեղ ջրհորի կամ աղբյուրի ջուր են օգտագործում, ամեն մարդ օրական ծախսում է քսան լիտր ջուր:
 Ժամանակակից մեծ քաղաքներում բնակիչներն օրական մոտ չորս հարյուրական լիտր ջուր են ծախսում:
Պայթուցիկները թաքցրել էին համար երեք տակառի մեջ:
 Հյուրանոցի վաթսուներորդ սենյակում մի լրագրող է ապրում, որը հետաքրքրվում է անցյալ տարվա հրդեհով:
Քաղաքի 133-րդ դպրոցը նոր էր կառուցվել:

———

Յուրաքանչյուր գիրք երեք հարյուր էջ ունի։
Նրանք այդ օրը անցել էին մոտ երեսուն կիլոմետր անապատով։
Գյուղում, որտեղ օգտագործում են ջրհորի կամ աղբյուրի ջուր, ամեն մարդ օրական քսան լիտր ջուր է ծախսում։
Ժամանակակից մեծ քաղաքներում բնակիչներն օրական ծախսում են մոտ չորս հարյուր լիտր ջուր։
Պայթուցիկները թաքցրել էին համար երեք տակառում։
Հյուրանոցի վաթսուն համար սենյակում մի լրագրող է ապրում, որը հետաքրքրվում է անցյալ տարվա հրդեհով։
Քաղաքի 133 համար դպրոցը նոր էր կառուցվել։