День: 6 ноября 2024

1. Տրված ածականներն ավելացրո՛ւ տեքստին և տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Ամուր ու անսասան, երկճյուղ, նեղ, ուղղաբերձ, անկրկնելի ու հավիտենական, աշխարհակալ, լավագույն, երախտագետ, եռալեզու, հարթ, եզակի, ամենախոշոր ու ամենամանրամասն, բնական, բեհիսթունյան, ինքնատիպ:

Չնայած պարսից արքա Դարեհը տերություն էր ստեղծել, բայց վստահ   չէր` սերունդներ կունենա , ու նրանք իրեն կհիշեն: Նա հուշարձան ստեղծելու միտք հղացավ: Նա հուշարձանի համար տեղ ընտրեց:
Քերմանշահի հովտում ձգվում է մի լեռնաշղթա, որի գագաթն այն տեղում է, որով անցնում է Համադանից Բաբելոն տանող ուղին: Դա Բեհիսթուն լեռն է: Այնտեղ` ժայռի վրա, Դարեհի քանդակագործները մի հուշարձան թողեցին, որին ավելի քան երկու հազար տարի ոչ մի մարդ չկարողացավ հասնել: Քարի մակերեսին քանդակված են հասակով մարդիկ, որոնց խնամքով արված հարթաքանդակը Դարեհինն է: Պատի մնացած մակերեսը լրացված է արձանագրությամբ: Արձանագրությունը ոչ միայն արվեստի գործ է, նա շատ բան տվեց նաև պատմաբաններին:

——————

Չնայած պարսից արքա Դարեհը ամուր ու անսասան տերություն էր ստեղծել, բայց վստահ չէր` սերունդներ կունենա ու նրանք իրեն կհիշեն: Նա հուշարձան ստեղծելու միտք հղացավ: Նա հուշարձանի համար նեղ տեղ ընտրեց: Քերմանշահի հովտում ձգվում է մի ուղղաբերձ լեռնաշղթա, որի գագաթն այն տեղում է, որով անցնում է Համադանից Բաբելոն տանող ուղին: Դա Բեհիսթուն լեռն է: Այնտեղ` ժայռի վրա, Դարեհի լավագույն քանդակագործները մի անկրկնելի ու հավիտենական հուշարձան թողեցին, որին ավելի քան երկու հազար տարի ոչ մի աշխհարակալ մարդ չկարողացավ հասնել: Քարի մակերեսին եռալեզու ամենախոշոր ու ամենամանրամասն քանդակված են բնական հասակով մարդիկ, որոնց ինքնատիպ խնամքով արված հարթաքանդակը Դարեհինն է: Պատի մնացած մակերեսը լրացված է հարթ արձանագրությամբ: Արձանագրությունը ոչ միայն արվեստի գործ է, նա շատ բան տվեց նաև պատմաբաններին:

Տրված ածականներով տեքստը դարձավ ավելի պատկերավոր և մանրամասն:

2. Տրված տեքստում ավելացրո՛ւ մտքին համապատասխանող ածականներ: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Ֆլորիդայի էլեկտրակայանի մի աշխատակցուհի պատմում էր. «Ռոբոտը բարձրացրեց ամուր սեղմած ձեռքն ու սկսեց հարվածելով ինքն իրեն մասնատել»: Նա ականատես էր եղել ռոբոտի «ինքնասպանության»` աշխարհում առաջին դեպքին: էլեկտրոնային օգնականն ստեղծվել էր ատոմային էլեկտրակայանի ռեակտորներում տարբեր տեսակի սև աշխատանքներ կատարելու համար: Ռոբոտը հավանաբար հոգնել էր իրենից, երբ ատոմակայանում որոշ ժամանակ աշխատելուց հետո իր համար հեռանկար չէր տեսել, կամ էլ, որն ավելի հավանական է, ուղղակի նրա սխեմայի մեջ անսարքություն էր առաջացել:

————

Ֆլորիդայի նոր էլեկտրակայանի մի աշխատակցուհի պատմում էր. «Ռոբոտը բարձրացրեց ամուր սեղմած ձեռքն ու սկսեց ուժեղ հարվածելով ինքն իրեն մասնատել»: Նա ականատես էր եղել ռոբոտի դաժան «ինքնասպանության»` աշխարհում առաջին դեպքին: էլեկտրոնային օգնականն ստեղծվել էր ատոմային էլեկտրակայանի մեծ ռեակտորներում տարբեր տեսակի սև և կեղտոտ աշխատանքներ կատարելու համար: Ռոբոտը հավանաբար հոգնել էր իրենից, երբ ատոմակայանում որոշ ժամանակ աշխատելուց հետո իր համար հեռանկար չէր տեսել, կամ էլ, որն ավելի իրատեսական և հավանական է, ուղղակի նրա անկատար սխեմայի մեջ անսարքություն էր առաջացել:

Երկրորդ տեքստում օգտագործված ածականները ավելի ուժեղ ու զգացմունքային են, իսկ առաջին տեքստում դրանք ավելի պարզ ու չեզոք են։

ա) 4

բ) 2

գ) 0

դ) 4

ե) 4

պատ.՝ 384:

ա) 9300

բ) 53

գ) 2.8

դ) 1.5

ե) 6.2

զ) 1.1

է) 3

ը) 1

թ) 41

ժ) — 20

ա) 6.23

բ) 9.36

գ) 6.13

դ) 10200

ե) 5.70

զ) -42300

է) 29.5

ը) 6.22

թ) 5.17

ժ) -1.56

ա) 8.99 = 9.00

բ) 4.224 = 4.2

գ) 23.751 = 24.00

դ) 7.56 = 7.60

ե) 323 = 320

զ) 202 = 200

է) 725.4 = 730

ը) 144 = 140

թ) -7.31 = -7.30

ժ) 8.7000087 = 8.70

30 x 0.23 = 6.9 գ = 7 գ

1. Տրված բայերից ածականներ կազմի՛ր և ընդգծի՛ր  ածականակերտ ածանցները:

Վստահել, համակրել,  դյութել, գրավել, հուզել, բարկանալ, վախենալ, ամաչել, պարծենալ:

Վստահելի,համակրելի, բացատրելի, դյութիչ, գրավիչ, հուզիչ, բարկացուցիչ, վախկոտ, ամաչկոտ, պարծենկոտ:

2. Տրված բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր ածականներով  և ընդգծի՛ր ածականակերտ ածանցները:

Յոթ գյուխ ունեցող, երկու երես ունեցող, երկու փող ունեցող, եռանդով օժտված, շատ բուրդ ունեցող, գույն ունեցող, թևեր ունեցող, երեք տարի (ամ) տևող, տասը տարեկան:

Յոթ գլուխ ունեցող — յոթ գլխանի
Երկու երես ունեցող — երկերեսանի
Երկու փող ունեցող — երկփողանի
Եռանդով օժտված — եռանդուն
Շատ բուրդ ունեցող — բրդոտ
Գույն ունեցող — գունավոր
Թևեր ունեցող — թևանի

երեք տարի (ամ) տևող — եռամյա

Տասը տարեկան — տասնամյա

3. Կետերը փոխարինի՛ր ածականակերտ ածանցներով:

Անկենդան, դժկամ, չխոսկան, հայրենի, կիսատ, փառավոր, վայրենի, աղի, արևելյան, երևանյան, ընկերական, կծու, ազդու, թրթռուն, հնչուն, շաչուն, խոհուն, դողդոջուն:

4. Ընդգծված բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով ։

 Օրինակ`

Ահեղաշաչյուն փոթորիկ — Ահեղ շաչյունով փոթորիկ:

Քաղցրահնչյուն մեղեդի — Քաղցր հնչյունով մեղեդի

Քնքշաշրշյուն զգեստ — Քնքուշ շրշյունով զգեստ

Բարեհնչյուն ձայն — Բարի հնչյունով ձայն

Դառնահնչյուն ոռնոց — Դառը հնչյունով ոռնոց

Միքելանջելո Բուոնարոտին (1475–1564) Վերածննդի դարաշրջանի իտալացի գեղանկարիչ, քանդակագործ, ճարտարապետ և բանաստեղծ էր, ով իր արտակարգ տաղանդով և ստեղծագործություններով հսկայական ազդեցություն է թողել արվեստի պատմության վրա։

Նրա ամենահայտնի աշխատանքներից են՝

• Դավիթի քանդակը՝ որը մարմնավորում է իտալական Վերածննդի իդեալները։ Այս քանդակը ցույց է տալիս երիտասարդ Դավթին՝ պատրաստ պայքարելու Գողիաթի դեմ։
• Սիքստինյան կապելլայի առաստաղի ֆրեսկոներն՝ որտեղ նկարել է Հին Կտակարանի թեմաներով տեսարաններ, ներառյալ հայտնի «Ադամի արարումը»։
• Վերջին դատաստան՝ սա Սիքստինյան կապելլայի խորանի պատին պատկերված մեծ կտավն է, որտեղ Միքելանջելոն նկարագրում է աշխարհի վերջին օրը։

Ահա Միքելանջելոյի կյանքի և ստեղծագործության վերաբերյալ մի քանի հետաքրքիր փաստեր․

1. Երկարակեցությունն ու աշխատասիրությունը․ Միքելանջելոն ապրեց մինչև 88 տարեկանը, ինչը Վերածննդի ժամանակների համար մեծ տարիքում էր։ Նա շարունակեց ստեղծագործել գրեթե մինչև կյանքի վերջ, երբ դեռ աշխատում էր Սուրբ Պետրոսի տաճարի վրա։

1. Նա իր գործերը գրեթե գաղտնի էր պահում․ Միքելանջելոն չէր սիրում, երբ մարդիկ նայում էին իր աշխատելու ընթացքում։ Նա հաճախ էր մենակ աշխատում և գաղտնի էր պահում իր գործերի անավարտ վիճակը, քանի որ չէր ուզում, որ ուրիշները տեսնեն, թե ինչպես է ստեղծում իր գլուխգործոցները։

1. Քանդակագործության հանդեպ մեծ սեր ուներ․ Միքելանջելոն միշտ քանդակագործությունը համարել է իր հիմնական մասնագիտությունը։ Նա անգամ չէր ուզում նկարել Սիքստինյան կապելլայի առաստաղը, բայց ընդունեց դա՝ Հռոմի պապի պահանջով։ Արդյունքում նա ստեղծեց արվեստի պատմության ամենանշանավոր գործերից մեկը։

1. Սուր քննադատություն է ունեցել իր աշխատանքի նկատմամբ․ Նա խիստ ինքնաքննադատ էր և հաճախ չէր գոհանում իր գործերից։ Ասում են, որ երբ ավարտեց Մովսեսի քանդակը, այնքան տպավորված էր այն տեսքով, որ կարծես կենդանի է, և զայրանալով նրան հարվածեց ու հարցրեց՝ «Ինչու՞ չես խոսում»։

1. Նա աշխատել է շատ արագ․ Միքելանջելոն շատ արագ էր աշխատում՝ հաճախ քնելուց հրաժարվելով, որպեսզի հասցնի կատարել իր գործերը։ Ասում են՝ նա հաճախ է քնել կոշիկներով, որ արագ վեր կենա և նորից անցնի գործին։

1. Ունեցել է դժվար հարաբերություններ իր ժամանակի այլ նկարիչների հետ․ Հատկապես դժվար հարաբերություններ է ունեցել Լեոնարդո դա Վինչիի հետ։ Նրանք համարվում էին մրցակիցներ, և ասում են, որ հաճախ էին վիճում։

1. Միքելանջելոյի ստորագրած միակ գործը․ Միքելանջելոն սովորաբար չէր ստորագրում իր աշխատանքները, բայց նա ստորագրել է իր ստեղծած «Պիետա» քանդակը՝ ցույց տալով նրա բացառիկ հպարտությունն այդ ստեղծագործության նկատմամբ։

1. Նրա մի քանի նախագծեր մնացին անավարտ․ Միքելանջելոն հայտնի է իր բազմաթիվ անավարտ աշխատանքներով։ Օրինակ՝ նրա «Սուրբ Մատթեոս» քանդակը մնաց անավարտ, բայց նույնիսկ այդ կիսատ վիճակում այն դիտվում է որպես վարպետության օրինակ։

Միքելանջելոյի կյանքի վերջին տարիները ևս լի էին հետաքրքիր մանրամասներով ու անձնական փորձություններով.

1. Նա մինչ մահ աշխատում էր տաճարի նախագծի վրա․ Միքելանջելոն իր կյանքի վերջին տարիները նվիրել էր Վատիկանի Սուրբ Պետրոսի տաճարի գմբեթի նախագծմանը։ Չնայած իր ծերությանը, նա մեծ եռանդով էր աշխատում այս նախագծի վրա՝ համարելով այն իր կյանքի ավարտական գլուխգործոցներից մեկը։
2. Մահվան մասին նախազգացում․ Ասում են, որ Միքելանջելոն, կյանքի վերջում, կարծես թե «հանգստանում էր» հոգով։ 1564 թվականին, 88 տարեկան հասակում, նա մահացավ իր տանը Հռոմում։ Իր մահվանից մի քանի օր առաջ նա իր ընկերներին ասել էր, որ զգում է՝ մոտ է կյանքի ավարտին։
3. Մահից հետո մարմինը տեղափոխեցին Ֆլորենցիա․ Չնայած Հռոմում էր մահացել, նրա ցանկությունն էր թաղվել իր ծննդավայրում՝ Ֆլորենցիայում։ Նրա մարմինը գաղտնի տեղափոխեցին այնտեղ, և նա թաղվեց Սանտա Կրոչե բազիլիկայում՝ դառնալով ֆլորենցիացիների ազգային հպարտության և մեծ պատվի նշան։
4. Հիշատակվել է որպես «Աստվածային Միքելանջելո»․ Ժամանակակիցները Միքելանջելոյին անվանում էին «il Divino»՝ «Աստվածայինը», նրա արտասովոր տաղանդի և ստեղծագործությունների բացառիկության համար։ Նույնիսկ իր կյանքում նա այնքան հայտնի էր, որ մարդիկ երկրպագում էին նրան՝ որպես լեգենդար արվեստագետի։
5. Նրա անձնական կյանքը և միայնությունը․ Միքելանջելոն երբեք ամուսնացած չէր և շատ ընկերներ չուներ։ Նրան հաճախ էին տեսնում միայնակ, և թվում էր, թե նա ամբողջ կյանքում ավելի շատ կապված էր իր արվեստի հետ, քան մարդկանց։ Նրա նամակներից ու բանաստեղծություններից կարելի է ենթադրել, որ նա հաճախ իրեն մենակ էր զգում։
6. Արվեստի հանդեպ նվիրվածությունը․ Միքելանջելոն այնքան խիստ էր վերաբերվում իր արվեստին, որ անգամ ծերության տարիներին, երբ աչքերը թույլ էին, շարունակում էր աշխատել գրեթե մթության մեջ։ Նա ասում էր, որ «նրա ձեռքերը սրտի աչքերն են տեսնում»՝ արտահայտելով այն գաղափարը, որ նրա տաղանդն ու ներշնչանքը գալիս են ներսից, այլ ոչ միայն ֆիզիկական տեսողությունից։
7. Գրական ստեղծագործությունները․ Միքելանջելոն ոչ միայն քանդակագործ ու նկարիչ էր, այլ նաև բանաստեղծ։ Նա գրել է ավելի քան 300 սոնետ, որտեղ արտահայտել է իր մտածումները կյանքի, սիրո, հավատքի և արվեստի մասին։ Այս ստեղծագործությունները, իր հերթին, արտացոլում են նրա խորը և փիլիսոփայական հայացքները։

Միքելանջելոյի թողած ժառանգությունը շարունակում է մնալ ազդեցիկ արվեստի աշխարհում։ Նրա բացառիկ տաղանդն ու նվիրվածությունը արվեստին շարունակում են ոգեշնչել մարդկանց և ապացուցում են, որ իսկական արվեստը կարող է հարատև լինել դարեր շարունակ։