День: 5 ноября 2024

November 4-8

Lesson 1

Check your progress

Check your progress

Lesson 2

Bicycle revolution/to read and translate the text/page 26

Hometask:ex.1/b,page 26,ex.2/a,c.page 27

1 — f

2 — a

3 — d

4 — b

5 — c

6 — e

Traffic jams – When there are too many cars on the road, causing slow movement or stops.

Pollution – Harmful substances released into the environment, making it dirty or unsafe.

Exhaust fumes – Gases released by cars and other vehicles, which contribute to air pollution.

Reduce pollution levels – Lower the amount of harmful substances in the air.

Atmosphere – The layer of gases surrounding the Earth.

Factory fumes – Gases or smoke produced by factories, adding to air pollution.

Global warming – The increase in the Earth’s temperature due to pollution.

Dramatic climate changes – Big changes in weather patterns, often caused by pollution.

Disappearing – When something is slowly going away or becoming extinct.

Rise – To increase or go up.

Environment – The natural world around us, including air, water, and land.

 ,,Սիրելու տարիք,, 

Առաջադրանքներ 

1. Գրի՛ր մգեցված բառեր բացատրությունը։ 

Սաստկացող — ուժգին

անքեն — ոխ չպահող

զարկ — hարված

քեն — ոխ

ոխակալ — վրեժ պահող

կորով — խիզախություն

շեն — գյուղ

հովեկ — հանգստացող

հոծ — խիտ

թալուկ — թուլություն

երիցս — չափազանց

կալավ — պատել

2.  Մեկնաբանի՛ր մտքերը․ 

Ա․ Նա քաջ գիտեր առաջին զարկի առավելությունը, բայց չէր կարող առանց ուղեղի մթանգնումի մարդու աչքերին նայել ու խփել եւ, որպես կանոն, առաջինը խփում էին իրեն։

Տղան հասկանում էր, որ առաջին հարված տալը առավելություն է, բայց դժվարանում էր առաջին հարվածը ինքը տսր, քանի որ բարի սիրտ ուներ:

Բ․ Բայց դա ի՞նչ կյանք էր։ Շուրջբոլորը այնքա՜ն ներդաշնակ ու կոպտությունից շեղող բան կար, տղայի միտքը հափշտակող այնքա՜ն գաղտնիք կար ծալ-ծալ բացվող աշխարհի վրա, եւ նա այնքան ցրված էր լինում, այնքան անպատրաստ, զգոնությունը կորցրած այնքան, որ այս անգամ էլ առաջինը խփում էին իրեն։ 

Տղան կռվել չէր սիրում, կարծում էր, որ կյանքը ավելի գեղեցիկ, հափշտակող ու ներդաշնակ գաղտնիքներ ունի: Ահա թե ինչու նրա մտքերը միշտ զբաղմված էին, կռվից հեռու մտքերով: Ու միշտ առաջինն իրեն էին խփում:

Գ․ «Վերջ, ― ասաց տղան՝ հայելու առաջ դաստակը վիրակապով փաթաթելիս, ― խելոք ենք եղել, ծեծ ենք կերել, ծաղր ենք հանդուրժել ― անցած լինի։ Ձեր արածը ձեզ հալալ լինի ― այսօրվանից՝ վերջ։ Բանաստեղծություն-բան գրելը հետաձգվում է անորոշ ժամանակով»։

Տղան որոշում է, որ ավելի ուժեղ պիտի լինի և երբեք իր խղճին չլսի կռիվներ ժամանակ:

Դ․ Տղան անուշ մի թախիծով խղճում էր իրեն։ Կռվի մասին մտածում էր որպես եղած բանի, իրեն տեսնում էր ջարդված, բայց աղջկա աչքերի մեջ շիտակ նայելիս։

Նա որոշել էր, որ այլևս չի խուսափի կռիվներից, ինքը նախահարձակ կլինի, եթե անգամ մի լավ ծեծ ուտի: Նա մտածում էր, որ այդպես ավելի կբարձրանա աղջկա աչքում:

3. Ներկայացրո՛ւ տղային՝ անդրադառնալով կյանքի, արդարության վերաբերյալ նրա մտքերին, տեսակետին։ Քո տեսանկյունից գնահատի՛ր տղայի մտքերը, արարքները։ 

Իմ կարծիքով, տղան շատ բարի սիրտ ուներ և կյանքի ու արդարարության վերաբերյալ հետաքրքիր մտքեր: Կարծում եմ, որ այդպիսի մտքեր ունեցող տղան, պետք է հեռու մնար ու բարձր մնար պարտադրվող կռիվների մակարդակից:

4. Ինչպիսինն է հեղինակի պատմելու ոճը։ 

Հեղինակի պատմելու ոճը հին է և փորձում է բառ- բառի միջոցով, մեզ ավելի մոտեղնել գյուղին:

5. Ինչո՞ւ է վերնագրված ,,Սիրելու տարիք,,։ 

Քանի որ այդ տարիքով, ջահել, ինքնաբուխ և անմտածված արարքների մղող սեր է արթնանում պատանիների սրտում:

120 : 2 = 60

Քանի որ ABCD հս. => AB = CD, <A = <D , <A = <B (համադիր), <D = <C (համադիր) => BKC հս. => AKD հս.:

AC = 10 սմ

AC = BD

BD = 10 սմ

AC + BD = 20 սմ

Քանի որ <A = <D => <B = <C (Միակողմանի) => ABCD հս. => AB = CD => AB : CD = 1

Պատ.՝ Հավասարասրուն:

BC = 7 սմ

AB = BC = CD = 7 սմ

AD = 2 x 7 = 14 սմ

P = 14 + (3 x 7) = 35 սմ

Քանի որ <1 = <2 (Տրված), <2 = < 3 (Խաչադիր) | => < 3 = <1 => ACD հս. => AH = CH = BC => AD/BC = 2

Օրենքները և իրավունքները կարևոր դեր ունեն հասարակության կառավարման և կարգավորման գործում: Դրանք փոխկապակցված են և հաճախ լրացնում են միմյանց, սակայն ունեն իրենց առանձնահատկությունները և նպատակները։

Օրենքներ

Օրենքները սահմանված կանոններ են, որոնք հաստատում է պետությունը՝ կարգավորելու մարդկանց վարքը և ապահովելու հասարակական կարգը: Օրենքներն ունեն հետևյալ առանձնահատկությունները.

1. Պարտադիր են բոլորի համար: Օրենքները պարտադիր են հասարակության բոլոր անդամների համար, անկախ նրանց դիրքից կամ սոցիալական կարգավիճակից: Դա նշանակում է, որ բոլորը պետք է հետևեն օրենքներին, և որևէ մեկը բացառություն չի կազմում։
2. Սահմանված են պետական մարմինների կողմից: Օրենքները մշակվում և հաստատվում են պետական մարմինների, ինչպես օրինակ՝ խորհրդարանի, դատարանների և կառավարության կողմից: Այս կառույցները պատասխանատու են օրենքների ստեղծման, փոփոխման և իրականացնելու համար։
3. Պատժում են խախտումների դեպքում: Օրենքների խախտումը կարող է հանգեցնել տարբեր պատժամիջոցների՝ տուգանքների, կալանքի, կամ ազատազրկման: Պատիժները նպատակ ունեն կանխարգելելու անօրինական վարքը և պաշտպանելու մյուս քաղաքացիներին՝ խախտողների գործողություններից:
4. Հիմք են տալիս իրավունքների պաշտպանությանը: Օրենքները հաճախ ապահովում են այն հիմքը, որի վրա կառուցվում են մարդկանց իրավունքները: Օրինակ, օրենքները կարող են պաշտպանել անձի մասնավորությունը, սեփականությունը և ֆիզիկական անվտանգությունը:

Օրենքներն իրենցով ապահովում են հասարակության կայունությունը և անվտանգությունը, թույլ չեն տալիս անպատժելի գործողություններ և սահմանում են վարվելակերպի չափանիշներ բոլորի համար։

Իրավունքներ

Իրավունքները հիմնարար ազատություններ և պաշտպանություններ են, որոնք ունեն յուրաքանչյուր մարդ՝ անկախ ազգությունից, կրոնից, լեզվից կամ սոցիալական կարգավիճակից: Դրանք հաճախ են ճանաչվում միջազգային պայմանագրերով, ինչպես օրինակ Միավորված Ազգերի Կազմակերպություն — ի Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրով։ Իրավունքներն ունեն հետևյալ հատկանիշները.

1. Բնական իրավունքներ: Բազմաթիվ իրավունքներ համարվում են «բնական», այսինքն՝ մարդուն բնորոշ են որպես մարդկային էակ: Օրինակ, կյանքի իրավունքը, ազատության իրավունքը, և հավասարության իրավունքը բնական իրավունքներ են, և պետք է պաշտպանվեն անկախ նրանից, թե որտեղ է ապրում մարդը:
2. Ապահովում են մարդկանց ազատություններն ու պաշտպանությունը: Իրավունքներն ամրագրվում են այնպես, որ հասարակության յուրաքանչյուր անդամ ունենա պաշտպանվածություն և ազատություն: Օրինակ, կրթության իրավունքը, առողջության իրավունքը և աշխատանքի իրավունքը մարդկանց թույլ են տալիս ունենալ հավասար հնարավորություններ և խուսափել անարդարությունից։
3. Հիմնականում ամրագրված են օրենսդրությամբ: Չնայած իրավունքները կարող են լինել բնական, շատ իրավունքներ նույնպես ամրագրված են օրենքներով: Օրենքները կարող են պարունակել իրավունքի սկզբունքներ, որոնք պաշտպանվում են դատարանների կողմից և կարող են պահանջվել խախտումների դեպքում։
4. Պահպանվում են պետական և միջազգային մակարդակներում: Իրավունքների մեծ մասը պաշտպանվում է ինչպես ազգային օրենքներով, այնպես էլ միջազգային պայմանագրերով, որոնք պարտադրում են պետություններին հետևել այդ իրավունքների պահպանմանը: Դա ապահովում է, որ երկրներն իրենց քաղաքացիների նկատմամբ պահպանեն մարդու իրավունքների հիմնական սկզբունքները։

Համեմատություն

Հատկանիշ	Օրենքներ	Իրավունքներ
Սահմանվածություն	Սահմանվում են պետական մարմինների կողմից և պարտադիր են բոլորի համար	Տրվում են մարդկային բնությամբ կամ միջազգային պայմանագրերով
Նպատակ	Կարգավորում են հասարակական վարքը և ապահովում անվտանգությունը	Պաշտպանում են մարդկանց ազատությունները և հիմնում են հավասարություն
Պատժի կիրառումը	Օրենքների խախտման դեպքում պատժում են (օրինակ՝ տուգանք, կալանք)	Իրավունքների խախտման դեպքում սովորաբար պաշտպանություն են տրամադրում
Փոփոխականություն	Հաճախ փոփոխվում են ժամանակի և հասարակության կարիքներին համապատասխան	Հիմնական իրավունքները համարվում են հաստատուն և քիչ են փոփոխվում
Պաշտպանության մեխանիզմ	Օրենքները պաշտպանվում են դատարաններով և ոստիկանությամբ	Իրավունքները պաշտպանվում են պետական և միջազգային մակարդակներով

Եզրակացություն

Օրենքներն ու իրավունքները փոխկապակցված են, քանի որ օրենքներն են ապահովում իրավունքների պաշտպանությունը և հնարավորություն տալիս քաղաքացիներին պաշտպանել իրենց իրավունքները օրինական ճանապարհով։ Օրինակ, մարդու իրավունքը մասնավորության նկատմամբ պաշտպանվում է գաղտնիության մասին օրենքներով, և այս օրենքները արգելում են մյուսներին անօրինական ձևով խախտել այս իրավունքը։

Առաջադրանք 1

«Համաշխարհային պատմություն»/էջ 15-16-ը գրավոր/

1. նոր հասկացություններ, եզրույթներ- տալ դրանց բացատրությունները
2. Էջ 18-24 պատմել, հարցերին պատասխանել
3. Կատարել ուսումնասիրություն թեմայի շրջանակում նախընտրած նկարչի, քանդակագործի, փիլիսոփայի , քաղաքական գործչի շրջանակում:

____

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ԵՎ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ

Ի՞նչ նոր երևույթներ առաջացան Եվրոպայի տնտեսության մեջ և ինչի՞ հետ էին
դրանք կապված։

Եռադաշտային համակարգ,Առևտրային կապիտալ,Ապրանքային արտադրություն,Գաղութ և այլն։Այս ամենը կապվծ էր մարդկության զարգանալու հետ։

Հիմնավորի՛ր, որ նոր ժամանակների շեմին գյուղատնտեսությունը տնտեսության
առաջատար ճյուղն էր։

Իմ կարծիրքոր գյուղատնտեսությունը միշ եղել է տնտեսության
առաջատար ճյուղ կամ առաջատարներից մեկը։

Ներկայացրո՛ւ գյուղատնտեսության զարգացման արդյունքները։

Ավելի բազմազան սննդի տեսականի և ուտելիքի խնդրի նվազում։

Վերհանի՛ր գյուղատնտեսական և մանուֆակտուրային արտադրության աճին
նպաստող գործոնները։

Մեծ քաղաքների ստեղծումը,

Համաձա՞յն ես հետևյալ դատողության հետ.

«Աշխարհագրական մեծ հայտնագործություններն ունեցել են դրական և բացասական հետևանքներ»։

ա) Փաստերով հիմնավորի՛ր քո պատասխանը։

Այո համաձայն եմ որովհաետև օրինակ զենքերը ստեղծվել եմ մարդկանց կենդնիներից պաշպանելու համար,բայց դա բերել է բազում պատերազմների։

1) եվրոպացիների տեսանկյունից,

Եվրոպացիների տեսանկյունից ամենի ինչ դեպի լավն էր գնում։

2) գաղութացված ժողովուրդների տեսանկյունից։

Նույնպես կարելի է ասել լավ էր բայց չնայած նրան որ նրանք զարգանում էին նրանք միևնույն է որիշի տիրապետության տակ էին։

Քարտեզից և այլ նյութերից օգտվելով՝ ինքնուրույն պարզի՛ր, թե հետագայում որ
երկրները և ինչ տարածքներ են հայտնագործվել։
16

ԱՇԽԱՏԱՆՔ ՔԱՐՏԵԶՈՎ

Օգտվելով էջ 14–ի քարտեզից՝ ներկայացրո՛ւ Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունների հիմնական ուղիները։

Հիմնական ուղիները անցնում էին աֆրիկաի հարավով կամ հարավային ամերիկայի և անտարկտիդաի արանքով։

Ի՞նչ երկրներ ու աշխարհամասեր հայտնաբերվեցին և ո՞ւմ կողմից։
Ամերիկաները հայտնաբերվեցին Իսպամիաի կողմից,Ավստրալիան մեծ բրիտանիան։

ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ

Դասընկերոջդ հետ քննարկե՛ք և պարզե՛ք, թե Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունների նախադրյալներից որո՞նք էին առաջին երեք կարևորները։

Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունների առաջին երեք կարևոր նախադրյալները հետևյալն էին․

1. Տեխնիկական առաջընթաց — Նոր նավեր, հատկապես կարավելները, և ճշգրիտ նավիգացիոն գործիքներ, ինչպիսիք են կողմնացույցը և աստղադիտակը, հեշտացրին երկար ճանապարհորդությունները։
2. Տնտեսական պատճառներ — Եվրոպայում մեծ պահանջարկ կար արևելյան ապրանքների նկատմամբ, ինչպիսիք են համեմունքները, մետաքսը և թանկարժեք քարերը, ինչը մղում էր գտնելու նոր առևտրային ուղիներ։
3. Քաղաքական նպատակներ — Եվրոպական պետությունները ցանկանում էին ընդլայնել իրենց ազդեցությունը և վերահսկել նոր տարածքներ, ինչպես նաև հարստություններ ձեռք բերել։

ԱՐԺԵՔ ԵՎ ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ

Խմբով քննարկե՛ք և գնահատե՛ք Եվրոպայի տնտեսության մեջ տեղի ունեցած
փոփոխությունների նշանակությունը։
ՆԱԽԱԳԾԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԹԵՄԱ

Օգտվելով դասանյութից, այլ գրականությունից և համացանցի նյութերից՝ ձեր
ընտրությամբ կատարե՛ք «Հայտնի ծովագնացը և նրա դերը պատմության մեջ»
թեմայով աշխատանքը

Միքելանջելո Բուոնարոտի.

Դասագիրքը՝տես այստեղ:

Նոյեմբերի 4-10

Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք նշված թեման, որը դասարանում սովորել ենք, խնդրում եմ պատրաստ գալ․

• ողնուղեղի կառուցվածքը, ֆունկցիան և հիվանդությունները
• Ռեֆլեքս, ռեֆլեքսային աղեղ։

Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին․

1. Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ռեֆլեքսային աղեղը

Ռեֆլեքսային աղեղը նյարդային ազդակների անցման ուղին է, որի միջոցով մարմինը արագ արձագանքում է գրգռիչներին։ Ունի ընկալիչներ, նյարդեր և օրգաններ, որոնք միասին ապահովում են ռեֆլեքսի ընթացքը։

1. Ի՞նչ է ռեֆլեքսը

Ռեֆլեքսը օրգանիզմի ակամա, արագ պատասխանն է գրգռիչին։ Օգնում է մարմնին արագ արձագանքել փոփոխություններին։

1. Ռեֆլեքսի ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

Պայմանական և Ապայման ռեֆլեքսներ:

Պայմանական ռեֆլեքսներ՝ առաջանում են ուսուցման արդյունքում։

Ապայման ռեֆլեքսներ՝ ի ծնե ռեֆլեքսներ են, օրինակ՝ շնչելը։