Ծերունի մի դերվիշ՝ ճակատն արևառ, եկավ եգիպտական անապատը, որ մեծ Սֆինքսից հարցումներ անե՝ երջանկության խորհուրդը իմանալու համար:
Անապատի դեղին լռության մեջ բազմել էր հինավուրց Սֆինքսը՝ անդորր ու աներեր. նրա անթարթ աչքերը ժամանակի խորքերից նայում էին խորհրդավոր հեռուները:
Եկավ դերվիշը, արձանացավ Սֆինքսի առջև, եղեգնի երկարուն ցուպը
խրեց այրվող ավազի մեջ. խոհուն աչքերը մռայլ ճակատի տակից հառեց
նրա աչքերին ու ասաց.
-Եկել եմ մոտդ համայն աշխարհի բոլոր ծայրերից. բոլոր ծայրերից հարցումն եմ արել իմանալու թե՝ ի՞նչ է երջանկությունը, ո՞րն է նրա իմաստը… Եվ մնացել եմ անպատասխան:
Գալիս եմ այժմ նվիրական Սինայի ժայռեղեն գագաթից, ուր Մովսեսը
պատգամներ առավ, հարցումն եմ արել անխոս բարձունքից… Եվ մնացել եմ
Քայլել եմ Նեղոսն ի վեր, տատասկները խոցել են սրունքներս և արևը կիզել է ալեհեր ճակատս. և հասել եմ քո դռանը: Ա՛րդ, բա՜ց քո շրթունքը՝ հավիտյան գոցված աշխարհի համար, և քո իմաստուն, քո անվրդով աչքերով, ինչ որ տեսել եմ դարերի շեղջում, ասա՛, հայտնի՛ր, հարցնում եմ՝ ի՞նչ է մարդկային կյանքի երջանկությունը:
Մարդս խանձուրներից մինչև գերեզման անպարտելի հույսերով ձգտում է երջանկության, սակայն առանց իմանալու՝ թե ի՞նչ է այն: Ասա՛, հայտնի՛ր ինձ, և ես կմտնեմ խրճիթից խրճիթ, ապարանքից ապարանք. և հարավին, նույնպես հյուսիսին, և արևելքին, նույնպես արևմուտքին բարձրաբարբառ կպատգամեմ քո հայտնությունը երջանկության իմաստի մասին…
Եվ լռությունը մեծ անապատի՝ ծերուկ դերվիշի հարցումից հետո նորից ծանրացավ, և հինավուրց Սֆինքսը նորից նայում էր անթարթ՝ անեզր հեռուն: Անցան օրեր, անցան գիշերներ, և դերվիշը, անքուն ու կանգուն, արձանացած նրա առջև, ակնապիշ սպասում էր պատասխանի, և պատասխան չկար:
Եվ երբ անցան օրեր ու գիշերներ, դերվիշը դարձյալ հարցում արավ, և նորից լռությունը մեծ անապատի ծերուկ դերվիշի հարցումից հետո թանձրացավ ու ծանրացավ:
Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված՝ նորից հարցում արավ դերվիշը, և նրա աղաչող ձայնը հնչում էր ամբողջ մարդկության հոգու խորքերից: Եվ երբ լռեց դերվիշը, Սֆինքսը աչքերը բևեռեց դերվիշի աչքերին, և ահա՛ շարժվեցին նրա հավերժալուռ շրթունքները, և անապատի ձայնով պատասխանեց նա.
«Ո՛վ մարդ, արյունի ծնունդ և կրքի ծարավ: Երջանկության իմաստը դու անկարող ես ըմբռնել, քո զգացող գոյությունը չարժե իր ձգտումին, և ո՛չ մի նպատակ չարժե, որ նրան ըղձաս:
Սակայն ես ասում եմ քեզ և հավիտյան լռում, գնա՛, և այսուհետ մի՛ վրդովիր իմ երջանկավետ անդորրը:
Գնա՛ և պատգամիր աշխարհին հանուր՝ հարավին, նույնպես հյուսիսին, արևելքին, նո՛ւյնպես արևմուտքին՝ երջանկության իմաստը – չպետք է զգալ, չպետք է խորհել, չպետք է կամենալ, այլ միայն քարանա՜լ, քարանա՜լ, քարանա՜լ…»:
Եվ նորից քարացան հինավուրց Սֆինքսի շրթունքները, և նա՝ հավերժորեն անխռով և անվրդով սևեռեց իր անքթիթ աչքերը դեպի անծայրածիր հեռուները, և նորից խորասուզվեց ծով-հանգստի մեջ:
Եվ անապատի անհուն լռությունը թանձրացավ ու ծանրացավ նորից…
Հեղինակ՝ Իսահակյան
Առաջադրանքներ՝
1. Բացատրի՛ր բառեը, կարող ես օգտվել էլ. բառարանից:
Դերվիշ — մահմեդականների թափառական կրոնավոր
բազմել – հանդիսավոր նստել
աներեր – չերերացող
ցուպ – ձեռնափայտ
տատասկներ – փշեր
կիզել – այրել
գոցել – փակել
խանձարուր – բարուր
բարձրաբարբառ – բարձր ձայնով
ակնապիշ – անթարթ
բարկ – թեժ
ըղձալ – ցանկանալ
անքթիթ – ակնդետ։
2. Առանձնացրո՛ւ բառեր, արտահայտություններ, որոնք անհասկանալի են, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։
Սֆինքս – հին Եգիպտոսում՝ մարդկային գլխով առյուծի քարե քանդակ։
3. Նշված արտահայտությունները փոխարինիր համարժեք այլ արտահայտություններով:
Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված ՝ նորից հարցում արավ դերվիշը, և նրա աղաչող
ձայնը հնչում էր ամբողջ մարդկության հոգու խորքերից:
Ճերմակ ալիքները բարկ հովին տված ՝ նորից հարցրեց դերվիշը, և նրա աղաչող
ձայնը հնչում էր դարերի խորքերից։
4. Բնութագրի՛ր և նկարագրի՛ր դերվիշին:
Դերվիշը բարի, մարդասեր, համառ և բարեսիրտ մարդ էր, որը ուզում էր մարդկությանը երջանկության իմաստը նվիրել։
5. Նորից կարդա՛ Սֆինքսի պատասխանը և գրավոր բացատրի՛, թե ինչ էր ուզում ասել:
«Ո՛վ մարդ, արյունի ծնունդ և կրքի ծարավ: Երջանկության իմաստը դու անկարող ես ըմբռնել, քո զգացող գոյությունը չարժե իր ձգտումին, և ո՛չ մի նպատակ չարժե, որ նրան ըղձաս:
Սակայն ես ասում եմ քեզ և հավիտյան լռում, գնա՛, և այսուհետ մի՛ վրդովիր իմ երջանկավետ անդորրը:
Գնա՛ և պատգամիր աշխարհին հանուր՝ հարավին, նույնպես հյուսիսին, արևելքին, նո՛ւյնպես արևմուտքին՝ երջանկության իմաստը – չպետք է զգալ, չպետք է խորհել, չպետք է կամենալ, այլ միայն քարանա՜լ, քարանա՜լ, քարանա՜լ…»:
Իմ կարծիքով Սֆինքսը գտել էր իր երջանկության իմասը և այն քարանալու մեջ էր։ Իմաստը այն էր, որ Սֆինքսը ուզում մարդկանք փոխանցել, որ երջանկության իմաստը ոչ թե զգալու ու կամենալու մեջ է այլ ապրելու։
6. Ի՞նչ է երջանկությունը : Ներկայացրո՛ւ մտքերդ:
Իմ կարծիքով ամեն մարդ ունի իր երջանկության բանալին։ Մեկ իրեն երջանիկ է զգում գումար ունենալուց, մյուսը բարցր դիրք ունենալուց, մեկը աշխատանքով է երջանկանում, մեկը հանգստով։
7. Տեքստից դուրս գրի՛ր հոգնակի թվով գործածված երեք բառ:
Հարցումներ, տատասկներ, խանձուրներ։
8. Տեքստից դուրս գրի՛ր քեզ դուր եկած նկարագրությունը:
Քայլել եմ Նեղոսն ի վեր, տատասկները խոցել են սրունքներս և արևը կիզել է ալեհեր ճակատս. և հասել եմ քո դռանը: Ա՛րդ, բա՜ց քո շրթունքը՝ հավիտյան գոցված աշխարհի համար, և քո իմաստուն, քո անվրդով աչքերով, ինչ որ տեսել եմ դարերի շեղջում, ասա՛, հայտնի՛ր, հարցնում եմ՝ ի՞նչ է մարդկային կյանքի երջանկությունը:
~ Կարոլինա Եսայանի ուսումնական բլոգ~ 